site teller
gran-canaria-actueel.jouwweb.nl

00000LOGOMETBANNERGranCanariaActueel-6.jpg


Uitgebreide biografie van de dictator Francisco Franco (1892-1975)

De zelfbenoemde ‘Caudillo de España por la Gracia de Díos

SPANJE - dinsdag 21 november 2017 - Fysiek niet imponerend, maar slim, berekenend en opportunistisch. Die eigenschappen maakten Franco tot de dictator die Spanje 36 jaar met harde hand regeerde.
De Caudillo die zich de gelijke waande van illustere monarchen als Filips II. Feit is dat Franco  bijna net zoveel macht had als de heerser over het Spaanse imperium uit de zestiende eeuw
.

Typering

FRbaci1923-2.jpg 3cd34464a85ac4d54024fe54d43bcdb6-1.jpg
                                                                   Francisco Franco.
frabc-1.jpg
Francisco Franco Bahamonde, hoofdrolspeler van de Spaanse Burgeroorlog, is op 4 december 1892 geboren in El Ferrol, toen en nu een marinebasis, het ‘Den Helder’ van Spanje. Op de Firestone wegenkaarten die in de jaren zeventig in omloop zijn, staat steevast de vermelding ‘El Ferrol del Caudillo’, een van de vele verwijzingen naar en eerbetoon  aan de latere dictator die na zijn dood langzamerhand uit het straatbeeld verdwijnt. De jaren van Franco zijn zeker niet vergeten en roepen in Spanje en elders nog steeds heftige emoties op, niet verwonderlijk na de gruwelijkheden van de burgeroorlog en de repressie in de daaropvolgende vele jaren van dictatuur. Van deze emoties getuigt het schutblad van de biografie van Preston die te leen is in de openbare bibliotheek van Amsterdam. Daarop schrijft de ene lezer dat Franco ,‘een van de grootste smeerlappen ooit is”, de andere krast dat door en schrijft:  “idioot, de man die Spanje heeft gered. Dood aan de rooien, anarchisten, vrijmetselaars, en meer van die klootzakken, leve Franco, leve het franquisme, arriba España.”.

Dergelijke uitingen zijn begrijpelijk, maar geven natuurlijk geen inzicht in wat voor iemand Franco nu in werkelijkheid geweest is. In elk geval was hij een sober mens die van jongsafaan een afkeer had van zijn vaders losbandige levenswandel. De vroomheid van zijn katholieke moeder had een enorme invloed op zijn ontwikkeling.
Gedurende zijn militaire loopbaan viel het zijn collega’s al op dat hij niet dronk, geen belangstelling had voor vrouwen en nooit speelde of gokte. Dat is altijd zo gebleven en de enige dingen waaraan hij later verslingerd raakte, waren de jacht en het golfspel.
Franco was zeker geen intellectueel en had moeite met het leren van een andere taal. In de periode vlak voor de burgeroorlog toen hij op de Canarische Eilanden verbleef, nam hij privéles Engels, maar hij slaagde er niet in het echt meester te worden. Hij kon het noch goed verstaan, noch behoorlijk spreken.
Maar boven alles was Franco berekenend, een manipulator, een strateeg van groot formaat en meedogenloos in zijn optreden.
firest-1.jpg
Firestone kaart uit 1978

Militaire carrière

jing.jpg
           Franco in 1900,
Franco is vijf jaar oud als Spanje de oorlog tegen de Verenigde Staten verliest en Cuba en de Filippijnen - de laatste resten van het eens zo grote imperium - kwijtraak. Deze gebeurtenis en de opkomst van het anti militarisme, het anti klerikalisme en het Catalaanse separatisme hebben grote invloed op de jonge Franco die dat alles als een zeer negatieve ontwikkeling beschouwt, een aanslag op het Patria (Vaderland).
 Omdat er voor Franco geen plaats is bij de marine, gaat hij in 1907 naar de Militaire Academie in Toledo, waar hij vanwege zijn schriele gestalte (1.64m) en zijn hoge stem ‘Franquito’ wordt genoemd. Bij de Academie ligt de nadruk uiteraard op militaire discipline, en de strikt hiërarchische sfeer biedt Franco houvast. De opleiding is ouderwets, zonder veel praktijk en strategische analyse. In 1910 voltooit Franco zijn studie, waarbij hij eindigt als nummer 251 van de 312 cadetten. Niet goed genoeg voor directe uitzending naar Marokko waar in reactie op het verlies van 1898 het leger een koloniale onderneming is gestart en waar men als beginnend officier carrière kan maken. Pas begin 1912 krijgg Franco zijn kans in Marokko waar hij in de jaren tot 1926 met enkele onderbrekingen ruim tien jaar  doorbrengt.

Franco maakt een bliksemcarrière, waarbij hij zich onderscheidt door zijn moed en zijn aandacht voor logistiek, kartering en veiligheid. In 1914 is hij al bevordert tot kapitein en nadat hij in 1916 in zijn buik is geschoten en dit ternauwernood heefr overleefd, wordt hij door de Hoge Commissaris van Marokko, generaal Jordana, voorgedragen voor promotie tot majoor en voor de hoogste onderscheiding voor dapperheid , het Gran Cruz de San Fernando (het Grootkruis van  Sint Ferdinand). Het Ministerie van Oorlog verzet zich daartegen, maar Franco gaat in beroep bij de hoogste bevelhebber, koning Alfons XIII, die besluit hem in 1917 de bevordering toe te kennen. De onderscheiding gaag echter zijn neus voorbij. Zijn actie maakt Franco niet populair bij de militaire adviseurs, en omdat er in Marokko geen post is van de rang van majoor, wordt Franco gedwongen terug te keren naar Spanje waar hij geplaatst wordt in Oviedo. Franco ius een echte Africanista geworden. Africanistas worden militairen genoemd die gevechtspraktijk hebben opgedaan en die zich zien als de enige verdedigers van het Patria (Vaderland). Door zijn houding als Africanista krijgt hij het in Oviedo aan de stok met oudere officieren zonder oorlogservaring, die hem als veel te ambitieus beschouwen.

Francisco Franco met zijn vrouw Carmen Polo in 1968.
Huwelijk en opstand
In 1917 breken er sociale conflicten uit en wordt er gestaakt in Asturië. Deze staking wordt bloedig neergeslagen. Eén van de colonnes staan onder bevel van Franco die een beslissende rol speelt in het herstellen van de orde. In datzelfde jaar ontmoet Franco zijn toekomstige vrouw Carmen (Maria del Carmen Polo y Martinez Valdés), vijftien jaar oud.
De familie moet eigenlijk niets weten van Franco. Carmen drukt echter door, en de relatie blijft in stand, maar wordt doorkruist door het aanbod aan Franco om vicecommandant te worden onder Millán Astray van het Spaanse Legioen (Tercio de Extranjeros), een bonte verzameling van huurlingen, desperados (wanhopigen), criminele, en pistoleros (revolverhelden ).
                                     huweleijk.jpg
                                        Huwelijk Franco met doña Carmen Polo.

CarmenPolo-1.png medtvrouw.jpg      Doña Carmen Polo.                     Francisco Franco met zijn vrouw Carmen Polo in 1968.
Franco ontpopt zich na terugkomst in Marokko in 1920 tot een man van nietsontziende meedogenloosheid die elke vorm van obstructie of ongehoorzaamheid van zijn ondergeschikten afstraft, zelfs met de doodstraf.

Franco’s reputatie word definitief gevestigt als hij in 1921 succesvol weerstand biedt aan het Berberleger dat de stad Mellila bedreigt na het Spaanse leger te hebben teruggedrongen.
De gewonde Millán Astray draag de leiding van het legioen over aan Franco die tijdens zijn verlofperiode onthaalt wordt door de burgemeester van El Ferrol en zelfs door de koning wordt ontvangen.
Franco geeft aan, slechts zijn plicht als soldaat te hebben vervuld en hij meent dat.
Het huwelijk met Carmen staat gepland voor juni 1923, maar de officiële benoeming van Franco tot chef van het Spaanse legioen – in de rang van luitenant-kolonel – doorkruist dit opnieuw. Franco vertrekt naar Marokko en het huwelijk t uitgesteld tot het jaar daarop. Franco zegt hierover tegenover journalisten:  “Als het Patria (Vaderland)roept dan is er slechts één antwoord: ¡Presente!  (Aanwezig!).,”

Op 22 oktober 1923 is het dan zover en treden Carmen en Franco in het huwelijk in de kerk van Oviedo. Het is een huwelijk van aanzien. Twee lokale aristocraten tekenen het huwelijksregister en koning Alfons XIII treed via de gouverneur van Oviedo op als getuige. Een krant kopt: ‘De bruiloft van een heroïsche Caudillo’. Het was voor het eerst dat deze titel (Caudillo betekent aanvoerder. c.q  leider) wordt gebruikt.

Jongste generaal van Europa
                                            AbdelKrim.jpg
                                                                
Abd el Krim
1923 Is ook het jaar waarin de militairen onder leiding van generaal Miguel Primo de Rivera een couppoging wagen en proberen een militaire dictatuur op te zetten. Koning Alfons stemde in met de ontmanteling van de Constitutionele Monarchie en Primo de Rivera krijg de absolute macht. De koning is besluiteloos over wat er met Marokko  moet gebeuren en Primo de Rivera heeft de neiging het op te geven, zeer tegen de zin van Franco die in april 1924 plannen lanceert om de rebellen in Marokko te vernietigen. In dat jaar slaagthij erin een aantal Spanjaarden, Joden en bevriende Arabieren uit de omsingeling van de Marokkaanse opstandelingenleider Abd el Krim te bevrijden, een daad die hem de bevordering tot kolonel oplevert.

In 1926 komt er een eind aan de ambities van de opstandelingen. Abd el Krim wordt door de Spanjaarden met hulp van de Franse kolonisators, die in Abt el Krim eveneens een bedreiging zien, een nederlaag toegebracht en het is weer Franco die daarin een grote rol speelt.
Ter ere van dit wapenfeit wordt hij in datzelfde jaar op drieëndertigjarige leeftijd bevordert tot brigadegeneraal, de jongste generaal in Europa. Op grond van deze rang moet hij het legioen verlaten en krijgt hij in Spanje het bevel over de brigade van Madrid, een zeer prestigieuze post. Als politieke bagage brengt hij uit Marokko de opvatting mee over landsbestuur als patronage van gekoloniseerden die een stevige ouderlijke hand behoeven; een opvatting, die hij altijd is blijven koesteren. Het jaar 1926 brengt Franco nog iets: De geboorte van zijn enige kind María del Carmen Franco y Polo.

De Militaire Academie
De jaren dat Franco dient onder Primo de Rivera zijn voor hem gouden tijden waarin hij leiding geeft aan de begin 1927 opgerichte Algemene Militaire Academie in Zaragoza, een initiatief van Primo de Rivera die een eind wil maken aan de interne tegenstellingen in het leger. Tegenstellingen tussen de oude garde die de monarchie een warm hart toedragen en de op de dictator gestelde Africanistas, die afwillen van het op anciënniteit gebaseerde promotiesysteem dat krijgsprestaties onvoldoende tot hun recht doet komen. Franco zit overigens met zijn Academie liever in het El Escorial, dichtbij het centrum van de macht. Later beweert hij, dat hij van daaruit de val van de monarchie in 1931 zou hebben kunnen voorkomen, terwijl hij in Zaragoza op 350 kilometer afstand machteloos staat.

Onder zijn leiding krijgen de cadetten aanzienlijk meer praktische training dan voorheen. Zijn motto als directeur is :‘Hij die lijdt zal overwinnen’. Franco steekt zijn bewondering voor de organisatie en discipline van de Duitse Militaire Academie in Dresden, die hij in 1929 op uitnodiging van de Duitsers bezoekt, niet onder stoelen of banken en vanaf die tijd dateert een liefdesverhouding van Franco met de Duitsers die zal duren tot 1945.

Op 30 januari 1930 valt het dictatorschap van Primo de Rivera, die zo ongeveer alle Spaanse groeperingen tegen zich in het harnas heeft gejaagd. De ex-dictator vlucht naar Parijs waar hij in maart van dat jaar overlijdt. Koning Alfons XIII benoemt generaal Berenguer tot opvolger, maar de gebeurtenissen nemen een andere wending. Samenzwerende republikeinen sluiten in augustus 1930 het pact van San Sebastián en vormden een regering in afwachting. Een van hen, Alejandro Lerroux, vraag Franco zich bij hen aan te sluiten, wat deze onmiddellijk weigert, alert als hij is om niet te vroeg partij te kiezen. De daaropvolgende gemeenteraadsverkiezingen in 1931 luiden de val in van de monarchie en Spanje wordt een republiek. Franco gaat een periode tegemoet als dienaar van een geheel ander bewind dan hij sinds 1926 gewend is.

Francisco Franco en de tweede republiek
In april 1931 doet koning Alfons XIII afstand van de troon als bij gemeenteraadsverkiezingen blijktk dat in de grote steden de monarchistische aanhang is verdwenen.
Spanje wordt voor de tweede keer een Republiek en de macht kwomt in handen van een linkse Regering waarin de republikein Manuel Azaña als minister van Oorlog formeel de superieur is van Franco. In plaats van Franco die positie te gunnen die hij inneemt in de jaren ervoor, onderneemt Azaña voortdurend pogingen om diens speelruimte te verkleinen, iets wat Franco niet kan verkroppen. In 1931 is Franco erop gebrand benoemd te worden tot Hoge Commissaris van Marokko, maar Azaña passeert hem waarmee hij een kans laat lopen om Franco’s loyaliteit te winnen.
Ook het opheffen in juni 1931 van de militaire academie van Zaragoza, waaraan Franco leiding geeft, zet veel kwaad bloed evenals zijn benoeming in februari 1933 tot commandant generaal van de Balearen, een positie die hij beneden zijn waardigheid acht.

                            anaalinmkjs.jpg
                                                   Azaña (links) en Franco in 1932.
In datzelfde jaar keert echter het tij voor Franco. De populariteit van Azaña daalt vanwege het uitblijven van voldoende successen met de door zijn kabinet ingezette hervormingen.
Bij de verkiezingen van november worden de bordjes verhangen. De linkse partijen verliezen en en Franco ziet zijn positie onder de nieuwe conservatief republikeinse regering aanzienlijk verbeteren.
Pogingen om Franco zijn steun te laten verlenen aan de oprukkende falangisten mislukken; hij wantrouwt ze en tussen hun leider José Primo de Rivera, een flamboyante figuur, en de sobere generaal botert het niet.
In 1934 komt links in opstand en proberen de socialisten de macht te grijpen. Maar alleen in Asturië slaagde deze machtsgreep die na een harde actie onder leiding van Franco wordt neergeslagen. Hij heeft haarscherp door, dat bij inzet van Spaanse dienstplichtigen deze wel eens zouden kunnen weigeren op hun landgenoten te schieten en zet ‘zijn’ Marokkaanse soldaten in, die korte metten maakten met de opstandelingen.

Dit optreden draagt bij aan zijn benoeming in mei 1935 tot chef van de Generale Staf. Op 16 februari 1936 zijn er opnieuw verkiezingen. Dit keer een overwinning voor het linkse Volksfront. Franco probeert de premier, Manuel Portela, te bewegen de staat van beleg af te kondigen en links de pas af te snijden, maar dat mislukt.
Portela treedt af en t de macht direct over aan Azaña die, wetend wat de rol is van Franco, hem van zijn functie ontheft en hem overplaatste naar de Canarische Eilanden.
 Azaña formeery een nieuw kabinet van links republikeinse partijen.

Na de verkiezingen raakt Spanje in een spiraal van geweld tussen links en rechts. In die toenemende chaos wordt het initiatief tot een militaire opstand genomen door generaal Emilio Mola die zich verzekert weet van een aantal getrouwen, maar toen nog niet van Franco die zijn diensten aan de regering aanbied tom de chaos te bedwingen, waarmee hij aangeef tdat het complot van Mola voorkomen kan worden. Of hij dit diet uit ultieme loyaliteit aan het gezag,m of uit opportunisme zal nooit helemaal duidelijk worden. Het aanbod wordt afgeslagen, maar nog sluit Franco zich niet aan bij de opstandelingen. Dat gebeurt pas nadat een vooraanstaand leider van de rechtse oppositie, Calvo Sotelo, wordt vermoord, een week voordat de opstand zal uitbreken. Franco houdt zijn kaarten graag lang tegen de borst.

Burgeroorlog: Naar absoluut leiderschap

                           burgos-2.jpg     
                                                   Franco in Burgos, in 1936.
Op 18 juli 1936 breekt de militaire opstand uit die slechts gedeeltelijk lukt. Franco neemt de leiding in handen van de aan hem loyale legereenheden in Marokko. Met hulp van de Duitsers en Italianen wordt een luchtbrug gecreëerd. Franco ontloopt in de daaropvolgende strijd het risico van mislukking en is niet uit op snelle successen. Hij gaat voor zekerheid, wat hem door sommige collega’s niet in dank wordt afgenomen, maar het getuigt wel van een strategisch inzicht waardoor hij zich gedurende de gehele Burgeroorlog zal laten leiden. In de eerste maanden van de oorlog blijkt tevens dat Franco eenmaal ingenomen landsdelen voorgoed wil ‘bevrijden’ van linkse elementen:  “In een Burgeroorlog is een systematische bezetting van territoria, gepaard aan de noodzakelijke zuivering te verkiezen boven een snelle opmars van legers dat een met vijanden geïnfecteerd land achterlaat.”

Dit schoonmaken gebeurt op meedogenloze wijze: de opstandelingen executeren systematisch hun tegenstanders.

Al direct na de eerste gevechten ontstaan bij de militairen het gevoel dat er een eenhoofdige leiding moet komen. In principe zijn er slechts twee serieuze kandidaten, Mola en Franco.
Maar Franco heeft zich superieur getoond in het leggen van buitenlandse contacten en hij voert het bevel over de meest capabele troepen. Op 28 september 1936 benoemt de militaire Junta Franco tot Generalísimo, opperbevelhebber van alle legeronderdelen en staatshoofd. De eerste belangrijke stap naar de absolute macht is gezet. Tijdens de installatie als staatshoofd op 1 oktober te Burgos verklaart Franco:  “‘Generaals en officieren van de Junta, u kunt trots zijn, u viel een uiteengevallen Spanje ten deel en u reikt me nu een Spanje aan verenigd in een grandioos ideaal. De victorie is aan ons.”

Een campagne wordt ingezet om hem als Caudillo te profileren, een term die hem verbindt met legeraanvoerders uit het verleden. De slogan: ‘Una Patria, Un Estado, Un Caudillo’ ontstaat naar analogie van het Duitse: ‘Ein Volk, ein Reich, ein Führer’.

In 1937 rekent Franco af met de politieke diversificatie binnen zijn eigen aanhang van het door de nationalisten veroverde gebied. Vooral de toenemende kracht van de Falangisten en Carlisten vormt een bedreiging voor de eenheid en voor zijn positie. Hij slaagt erin ze op te nemen in een nieuwe eenheidspartij: de FET y de las Jons (Falange Española Tradicionalista y de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista). Franco’s leidende positie in deze nieuwe partij brengt zijn relatie met de Kerk in gevaar omdat de Kerk weinig moet hebben van fascisme en de Falange.
Kardinaal Gomá (hoofd van de Spaanse kerk) zet echter op verzoek van Franco in een brief aan ‘De bisschoppen overal ter wereld’, uiteen dat de Caudillo wel degelijk uit is op steun aan de Kerk en legitimeert de rebellie.

In het verdere verloop van de Burgeroorlog krijgg Franco te maken met voorkeuren uit eigen kring en uit het buitenland om snel successen te boeken, maar steeds streeft hij ernaar om zoveel mogelijk veroverd terrein te consolideren en te zuiveren. Dat geeft de republikeinen telkens ruimte om tegenoffensieven in te zetten die overigens geen van alle tot succes leiden.
Het heegf natuurlijk wel ten gevolg dat aan beide zijden onvoorstelbaar grote verliezen worden geleden. Omdat de oorlog veel langer duurr dan wie dan ook hehefy voorzien, worden er diverse bemiddelingspogingen gedaan door Italië, het Vaticaanm en Engeland.
Maar Franco heeft al deze pogingen afgewezen:  “Alle nationalistische Spanjaarden zullen liever sterven dan het lot van Spanje andermaal in handen leggen van een Rode, of een democratische Regering.’

Franco glorieerdt als Caudillo en afficheert zich als de man die Spanje van de rode hordes redt. Hij vergelijkt zich graag met de christelijke koningen die de Moren hebben verdreven: “Onze oorlog is geen burgeroorlog maar een kruistocht. Ja, onze oorlog is een religieuze oorlog. Wij die vechten, christenen of moslims, zijn soldaten van God en we vechten niet tegen mensen, maar tegen atheïsme en materialisme.’

In juli 1938 wordt het tweejarig bestaan gevierd van de opstand en wordt Franco benoemd tot kapitein-generaal van het Leger en de Marine. Deze rang was vroeger alleen gereserveerd voor koningen van Spanje. Franco’s zelfvertrouwen stijgg wederom, maar de strijd is nog niet gestreden. Pas op 1 april 1939 wordt Madrid ingenomen. Franco schrijf in zijn dagboek: “Vandaag, met het verslagen en ontwapende rode leger, hebben onze zegevierende troepen hun einddoel bereikt. De oorlog is voorbij.’

De Paus stuurt een felicitatietelegram, waarin hij uiting geefr aan zijn immense vreugde die de Spaanse katholieke overwinning hem heeft gebracht. Al snel wordt de wet op de politieke verantwoordelijkheden van kracht. Deze verklaart alle aanhangers van de republiek tot schuldig aan crimineel gedrag en voorzietg in een terugwerkende kracht tot oktober 1934.
Lidmaatschap van een linkse partij en van een vrijmetselaarsloge wordt als misdaad beschouwd. De eerste stap in repressie op grote schaal na de burgeroorlog is gezet.

De Tweede Wereldoorlog
Gedurende de Tweede Wereldoorlog streeft Francisco Franco ernaar om een deel van zijn imperialistische dromen – het herstel van het Spaanse wereldrijk – te verwezenlijken door de Spaanse invloed in Noord-Afrika te vergroten.
Niet in de vorm van een monarchie, maar als een almachtig militair bewind met hemzelf in de hoofdrol. Hij zoekt daarvoor steun bij de Asmogendheden Duitsland en Italië, maar die moeten daar niets van hebben. Wel dringen zij er voortdurend bij Franco op aan, zich aan te sluiten bij de As, iets wat Franco misschien wel zou willen, maar waartoe hij niet in staat is gezien de deplorabele toestand van de Spaanse economie. Daarnaast zal toetreding hem ernstig in conflict brengen met de geallieerden, die hij dringend nodig heeft in verband met voedselhulp.
Vandaar dat Spanje formeel een neutrale status inneemt tijdens de oorlog.
Kindaln.jpg
        Alfredo Kindelán.
In de zomer en herfst van 1939 rekent Franco af met een aantal hoge militairen die hem altijd gesteund hebben, maar die hij beschouwt als concurrenten.
 Zo word generaal Alfredo Kindelán, de man die Franco in 1936 voordraag als Caudillo, maar altijd gepleit heeft voor herstel van de monarchie, weggezet via een benoeming op de Balearen, net zoals Franco zelf in 1933 is overkomen.
 Zijn eigen positie verstevigt Franco  met de Ley de la Jefectura del Estado op 8 augustus waardoor hij de bevoegdheid krijgt wetten uit te vaardigen zonder het Kabinet te raadplegen.
Dat geeft hem een machtspositie die vergelijkbaar is met die van de middeleeuwse koningen.

Francisco Franco is ervan overtuigd dat de economische problemen zich zullen oplossen ten gevolge van een politiek gericht op volstrekte economische onafhankelijkheid (autarkie).
Maar zijn in oktober gepresenteerde tienpuntenplan onderschat volledig de mogelijkheden om import-substituten te creëren, export te bevorderen, zich te baseren op eigen grondstoffen en het kunnen stellen zonder buitenlandse investeerders.
 Ook de overwaardering van de peseta speelt een rol. De gevolgen zijn desastreus en hongersnood kost het leven aan duizenden Spanjaarden.
 Franco heeft het volk beloofd: ‘Geen huis zonder licht en geen Spanjaard zonder brood’. Maar hij neemt de vreemdste beslissingen. Zo is hem op de mouw gespeld door een geoloog, dat Spanje rijk is aan gouderts in Extremadura. Hij geef opdracht  om te gaan delven. Ook geloofr hij het fabeltje dat een mengsel van water en plantenextracten zal kunnen dienen als brandstof, wat leidt tot een enorme fraude.

Franco en Hitler in Hendaya1940.
Persoonlijke contacten tussen Franco en de Duitse nazi’s verlopen stroef. De Duitsers zien Franco als een onbeduidende figuur en het is uitgerekend Himmler die tijdens een bezoek aan Spanje in oktober 1940 zich ontstelt toont over de repressie en steldrdat men militante arbeiders beter in zijn nieuwe systeem kant integreren dan ze uit te roeien.
Ook de ontmoeting tussen Hitler en Franco in diezelfde maand in de Spaans-Franse grensplaats Hendaya verloopt niet volgens Franco’s wens. Franco ziet het als historisch moment, maar Hitler wekt de indruk dat hij iets anders aan zijn hoofd heeft dan een oveeenkomst  met Franco. Franco’s omstandige pleidooi voor coöperatie met betrekking tot zijn Marokkaanse ambities, zijn betogen en ook zijn verschijning – de impressie wekkend dat hij van gelijk statuur is als de Führer – irriteert Hitler mateloos.
Franco komt er niet onderuit om voedselhulp te vragen aan de Verenigde Staten. Die wordt toegezegd, zij het dat deze pas arriveert in januari 1941 (via het Rode Kruis), maar de VS maken duidelijk dat de verschaffing ervan afhankelijk is van de internationale positie van Spanje: neutraal blijven dus.
Aan de andere kant blijft Hitler druk uitoefenen op Spanje om mee te doen aan de oorlog, een voorwaarde ter verkrijging van militaire voorraden.
Maar omdat Hitler geen aanstalten maakt die voorraden te sturen blijft Franco afwachtend.
 Had Hitler dat wel gedaan, dan had hij Franco min of meer gedwongen militaire voorbereidingen te treffen.

Francisco Franco ontwikkelt in die tijd een passie voor film (hij heeft een privébioscoop) en hij schrijf het script voor de film ‘RAZA’. De film geeft in elk geval wel zijn opvattingenweer  over hoe Spanje geregeerd moet worden: Zoals een vader heerst over zijn gezin, streng maar rechtvaardig.

In 1943 veranderde het beeld voor Franco drastisch. De toenemende kracht van de geallieerden doet zijn dromen over een nieuw Spaans imperium in rook vervliegen. Hij concentreerr zich op het oplossen van de binnenlandse politieke problemen, met name op de strijd tussen de monarchisten en de Falange.
Een manifest van vooraanstaande leden van de Cortes verschijnt in juni en daarin wordt Franco gevraagd vóór het eind van de Wereldoorlog de katholieke monarchie te herstellen. Dit met het oog op een mogelijk te verwachten harde houding van de geallieerden jegens Spanje door de voortdurende sympathiebetuigingen voor de asmogendheden.
Maar Franco slaat hard toe in een rede ter gelegenheid van de verjaardag van de opstand. Aan troonpretendent, Don Juan Carlos de Borbón y Battenberg, zoon van de in 1941 overleden koning Alfons XIII, maakte hij duidelijk dat hij geen recht kan doen gelden op de troon omdat Alfons immers zelf was vertrokken.

Vanaf 1945
Na de Tweede Wereldoorlog zijn er drie zaken die Francisco Franco bezighoden. Internationale erkenning, zijn opvolging, en het economisch herstel.
Internationale erkenning is er in eerste instantie niet. Op initiatief van Mexico wordt tijdens de oprichtingsvergadering van de Verenigde Naties in 1945 een voorstel aanvaard om elk land te weigeren met een regime dat door het leger in het zadel is geholpen.
 Maar in de jaren daarna keert het tij. De Amerikanen tonen interesse in het vestigen van militaire bases in Spanje en als Churchill verklaart het een beetje merkwaardig te vinden dat er wel een Engelse ambassadeur in Moskou is, maar niet in Madrid, terwijl de individuele Spanjaard een vrijer leven heeft dan de gemiddelde Rus, beseft Franco dat internationale erkenning nabij is.

                         Eeidenhuvgrenfranmco.jpg
                                             Eisenhower en Franco, Madrid 1959.
Het gaat dan snel. In 1951 geven de VS steun aan toetreding van Spanje tot de Verenigde Naties in ruil voor luchtmachtbases op het Iberisch schiereiland.
Bij zijn inauguratie in januari 1953 benadrukt president Eisenhower het belang van goede relaties met Spanje en in september van datzelfde jaar wordt een defensiepact tussen Spanje en de VS ondertekent.
Maar Spanje wordt wel buiten de NATO gehouden. Toetreding tot de verdragsorganisatie wordt pas werkelijkheid in 1982, ruim na Franco’s overlijden.
Maar Franco beleeft wel een hoogtepunt in zijn buitenlandse carrière met de acceptatie van een uitnodiging aan Eisenhower voor een bezoek aan Madrid. Dat vindt plaats in december 1959. Ook bij het Vaticaan boekt Franco succes. Reeds in 1948 starttoverleg over een concordaat met de Kerk dat in 1953 wordt bekrachtigd.

Van alle kanten wordt steeds meer druk uitgeoefend op Franco om zijn opvolging wettelijk te regelen, en in juli 1947 IS het zover: se Ley de Sucesión word bij referendum aangenomen. Daarin werd vastgelegd dat Spanje een politieke eenheid is en een Katholieke staat, een koninkrijk waarvan de Caudillo het staatshoofd is, die het recht krijgt door te regeren tot zijn dood, of totdat hij onbekwaam zal  zijn. Ook heeft hij het recht zijn opvolger te kiezen.
 In die tijd begint Franco serieus aandacht te besteden aan de opvoeding van Juan Carlos, zoon van de door hem verguisde troonpretendent Don Juan.
Met de opvoeding van Juan Carlos in Spanje onder toezicht van Franco en zijn toezegging dat Bourbons recht houden op de troon is  het probleem van de monarchistische oppositie onder controle.

                        1975fraenjc.jpg
                                                Franco en Juan Carlos in 1975.
In 1957 wordt het zelfs Franco duidelijk dat zijn economische politiek met het streven naar autarkie ten dode is opgeschreven. Hij benoemt een aantal technocraten in zijn kabinet, waarvan de nieuwe minister van financiën Mariano Navarro Rubio en de technisch secretaris Laureano López Rodó, het meest invloedrijk zijn.
In maart 1959 wordt een stabilisatieplan aangenomen, de peseta gedevalueerd en de overheidsuitgaven teruggedrongen. Wat Franco niet toestaat is een drastische reductie van het leger en van het militaire budget.
Vanaf dat moment laat Franco het financieel-economisch beleid aan de technocraten over. Een beslissing, die al begin jaren zestig zijn vruchten afwerpt. De opbouw van de toeristenindustrie is daar misschien wel het duidelijkste voorbeeld van.

In de loop van de jaren verslechtert de gezondheidstoestand van Francisco Franco langzaam maar zeker. Hij lijd aan de ziekte van Parkinson. En terwijl de technocraten de ene na de andere hervorming doordrukken (zoals de Perswet in 1966 die voorziet in censuur achteraf en niet vooraf zoals tot dan toe gold) trek Franco zich steeds verder terug uit de actieve politiek.
agent, vissen en vooral het kijken naar voetbal zijn Franco’s passies.
Pas in augustus 1968 maakte Franco bekend dat Juan Carlos hem zal opvolgen na zijn dood.

Ofschoon er in de zestiger en zeventiger jaren hervormingen plaatsvinden onder de dictatuur, blijft de repressie voortduren. Tot vlak voor Franco’s dood worden er nog tegenstanders van het bewind geëxecuteerd aan de wurgpaal.
De dictator die Spanje zesendertig jaar heeft beheerst als een feodaal vorst overlijdd op 19 november 1975.
Juan Carlos word koning van Spanje. De opvoeding die hij heeft genoten onder leiding van de Caudillo zal hem er niet van weerhouden een koers te gaan varen die Spanje van het franquisme zal bevrijden.

Lees eventueel ook het artikel: De Beknopte biografie van Franco
Zie de overzichtspagina: Geschiedenis van Spanje
en het overzicht van: boeken over de Spaanse geschiedenis   
0000Islas-canariaslogo-kopie-744.jpg

000LOGOMETBANNERGranCanariaActueel-2--4.jpg

yyy1208786641_smileyhuilend-40.jpg