Het doel van het Centro Pepe Dámaso, ter keuze
De voorstellen gedaan door de kunstenaar,
voor het centrum dat zijn naam gaat dragen,
zal men kiezen door middel van een deelnameproces
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - vrijdag 18 januari 2019 - Het Centro Cultural Pepe Dámaso (Pepe Dámaso Cultureel Centrum) gaat een nieuw beeld kiezen om het te vertegenwoordigen, en daartoe heeft het Gemeenteraad van Las Palmas de Gran Canaria een participatief proces geopend waarmee alle burgers die willen kiezen tussen de voorstellen die door de kunstenaar zelf zijn gemaakt, het logo is dat dit centrum het beste kan weergeven.
De wethouder voor Burgerparticipatie en het District Isleta-Puerto-Guanarteme, Sergio Millares, en Pepe Dámaso zelf, presenteerden op donderdag 17 januari 2019 het initiatief en de tentoonstelling, die in de middag werd geopend in het culturele centrum in Calle Benecharo, waar men twee weken schetsen tussen schilderijen en sculpturen kan zien , gegroepeerd op thema's, waarvan degene die het meest geschikt wordt geacht zal worden geselecteerd. De kunstenaar Carmelo García, die de Damaso tentoonstelling ontwierp, nam ook deel aan deze presentatie.Ç
Het gaat om verschillende ontwerpen om het muur schildering stype te maken, en andere als beeldhouwkunst, en het thema van allemaal is de Canarische strijd, omdat het huidige centrum op een oud gevechtsgebied is gebouwd.
Naast de opening van de tentoonstelling, die op donderdag 17 januari 2019 om 19.00 uur plaatsvond, kondigde Millares aan, dat voor de eerste keer in de geschiedenis van het culturele centrum, de Stad een bedrag van €50.000,= zal toewijzen om de kosten van het centrum zelf te dekken, voor tentoonstelling en voor de uitvoering van culturele evenementen.
"Dit centrum herbergt elk jaar meer dan vijftig culturele evenementen tussen tentoonstellingen, concerten, en conferenties, en sleept een aantal tekortkomingen die we dit jaar zullen corrigeren met deze eerste investering van €50.000,= " zei de wethouder.
Met dit eerste bedrag, zei hij, zal in 2019 de geluidsisolatie van een groot deel van het centrum zijn, evenals de aankoop van meubels en structuren om tentoonstellingen in hun zalen te monteren en te ontmantelen.
Pepe Damaso was zeer verheugd over dit participatieproces en kondigde aan, dat hij bereid is aan de Gemeente Las Palmas de Gran Canaria een volledige collectie te doneren over de Canarische strijd, om deel uit te maken van de permanente collectie van de kunstenaars die de eigen cultureel centrum van La Isleta hebben. Daarnaast heeft hij deze tentoonstelling en het participatieve proces ingekaderd als de eerste van de evenementen waarmee de kunstenaar in 2019 het 100-jarig bestaan van de kunstenaar César Manrique in Lanzarote in de hoofdstad van Gran Canaria wil herdenken.
Dit culturele centrum van La Isleta begon te worden gebouwd met Feile-fondsen in 2011 en opende zijn deuren in 2013. Sindsdien heeft het tal van artistieke tentoonstellingen georganiseerd, en ook constante activiteiten van promotie en verspreiding van kunst, met de deelname van Pepe Dámaso zelf.
De kunstenaar Pepe Dámaso bezoekt Artenara
en laat zich inspireren in de
Cueva (Grot) van Risco Caído
ARTENARA – zaterdag 30 december 2017 - De gemeente Artenara heeft op vrijdag 29 december 2027 een speciaal bezoek ontvangen. De kunstenaar Pepe Dámaso klom naar de toplocatie tot op meer dan 1.200 meter hoog van zijn huis in de hoofdstedelijke stadswijk La Isleta. De ‘gouverneur van de beeldende kunst’, zoals zijn vriend en Artenara-kroniekschrijver José Luján hem noemt, moest de toppen beklimmen en de enclave van Risco Caído bekijken.
"Ik moet deze grot zien, waar het oude en het moderne samensmelten," heeft Dámaso gezegd bij zijn aankomst.
Nerveus als een kind op de día de Reyes (dag van Driekoningen), had Dámaso de wens om Agaete, zijn geboortestreek, vanuit het uitzichtspunt van Pinos de Gáldar, te aanschouwen. De dikke mist die de noordkant van het eiland bedekte, belette de kunstenaar om de eerste geplande stop van zijn bezoek te maken. Vreemd genoeg scheen de zon op minder dan een halve kilometer naar het westen en werd Artenara blootgelegd tussen de wolken.
"Ik ben heel blij dat ik de natuur kan bezoeken, wat een prachtige landschappen hebben we gezien nadat we vanuit Teror zijn gaan klimmen," heeft Pepe gezegd.
Terwijl de lucht weer helder was, besloot de het gevolg van de kunstschilder om te stoppen bij het uitzichtspunt van La Atalaya, bij de toegang tot Artenara. Vergezeld door de uit Telde afkomstige beeldhouwer Máximo Riol, genoot Dámaso van het uitzicht op de top en de sculpturen die Riol daar heeft tentoongesteld. "Ik hou van wat je zo eenvoudig verdraagt", heeft Dámaso gezegd terwijl hij de elementen ontdekte die Riol heeft vastgelegd.
Na de korte oponthoud op het uitzichtspunt, heeft de burgemeester van Artenara, Jesús Díaz, Dámaso en zijn gevolg ontvangen in het Stadhuis. In de plenaire zaal hoorde de beeldende gouverneur het woord aan van de beeldhouwers Máximo Riol en Manolo González; de componist Ernesto Mateo; de voorzitter van de Canarische Academie voor de Taal, Gonzalo Ortega; en Cristóbal García del Rosario, van de Stichting Pepe Dámaso.
Tijdens zijn bezoek verwees de kunstschilder naar het belang van het kennen van de geschiedenis van de voorouders die de eilanden bevolkten.
De kroniekschrijver Luján herinnerde eraan dat hij tijdens de gesprekken met de kunstenaar in de hoofdstad van Gran Canaria de mogelijkheid overwoog om de berggemeente en de enclave van Risco Caído te bezoeken. "De ziekte vertraagde dat bezoek, maar Pepe is erin geslaagd om de grot te komen bezoeken," heeft Luján opgemerkt.
Na de bijeenkomst in het Gemeentehuis heeft Dámaso zijn glas vitamines met Gofio ingenomen, en is hij op pad gegaan. "Dat is wat me in leven houdt", heeft hij gezegd over de Gofio. De vereniging van bergwandelaars Senderos sin Barreras heeft ervoor gezorgd, dat de weg naar Risco Caído een wandeling was voor de 84-jarige kunstenaar. Lucas Rodríguez en Daniel González transporteerden de kunstenaar in de speciale stoel over het bergpad. "De stoel heeft al veel wegen afgelegd en heeft deelgenomen aan wedstrijden op de berg," heeft González gezegd.
Nadat hij de weg zonder al te grote problemen had afgelegd, is Dámaso aangekomen bij de grotten van Risco Caído. "Eindelijk… wat zinnig!” riep hij uit bij zijn aankomst. De kunstenaar wilde op zoek gaan naar inspiratie in wat een van de onthullingen was van het inheemse verleden van de eilanden. "Ik weet dat er veel grotten zijn met seksuele inwijding, en ik wil dat in toekomstige werken vertalen," heeft Dámaso onthuld. Het heiligdom en het sterrenkundige markeerpunt van Risco Caído vertegenwoordigen een uniek architecturaal werk in hun soort.
De technicus van Erfgoed, José de León Hernández,van het Cabildo (Eilandbestuur) heeft aan de bezoekers uitgelegd vóór het binnengaan van de grot, dat de archeologische onderzoeken welke men heeft verricht op de locatie van deze ‘templo perdido’ (dit ‘verloren gebedshuis’) voor de antieke Canario’s tevens diende als sterrenkundig markeerpunt, dat wordt aangeduid met het binnenvallen van het zonlicht van de solsticio de verano (zomerzonnewende) in de grot, Het binnenvallen van het licht van de volle maan, komt van de equinoccio de otoño (herfst nacht wende).
Dámaso was verbaasd over de symbolen van seks, leven, en dood. Hernández heeft uitgelegd, dat in het binnenland, dagelijks aan het begin van de dageraad, tussen de maanden maart en september, het ochtendlicht door de grot-opening doordringt en op de grotwand wordt geprojecteerd, waar grotachtige manifestaties zijn in de vorm van kommen en schuine driehoeken, gegraveerd in laag reliëf.
Dámaso was verbaasd over de afmetingen van de grot en zijn geschiedenis. "Het is een tijdje geleden dat ik naar de natuur van Gran Canaria ging en de excursie een bron van inspiratie was," heeft hij gezegd. De kunstschilder heeft opgeroepen de cultuur niet verloren te laten gaan, omdat het inheemse geschiedenis en moderne kunst is . "Een volk zonder cultuur is niets", zo heeft Dámaso uitgelegd.
Na het bezoek hebben Dámaso en zijn gevolg in het centrum van Artenara gegeten, om weer kracht te winnen. "Er is veel te verwerken," heeft de kunstenaar gezegd.
Luján was verantwoordelijk voor het terugbrengen van de kunstenaar naar zijn huis in de wijk La Isleta, waar hij uitgeput na de excursie aankwam na 1.200 meter beklommen te hebben boven zeeniveau van de woning waarnaar hij terugkeerde. "Ik ben meer van het drinken van mijn kraanwater, maar hoe mooi is de berg," heeft Pepe gezegd.
De geboorte van
het Casa Museo Pepe Dámaso
Dámaso biedt zijn huis aan
zoals de Dalí's, of Miró's,
om waarde toe te voegen aan Agaete
AGAETE - woensdag 20 december 2017 - “Het Cabildo (Eilandbestuur ) van Gran Canaria en de Gemeenteraad van Agaete sluiten zich bij de kunstenaar Pepe Dámaso om van zijn woonhuis een museum te maken met zijn meubels en zijn privécollectie, stukken verzameld tijdens een leven met grote vrienden en reizen over de hele wereld,” zo legt het Eilandbestuur uit in een persbericht.
De verbintenis is bekendgemaakt op dinsdag 19 december 2017 door de president van het Cabildo (Eilandbestuur), Antonio Morales, die een, samen met de burgemeester van Agaete, Juan Ramón Martín, een bezoek heeft gebracht aan het huis van de kunstenaar, een traditioneel pand gelegen op een hoek van het Plaza de la Constitución voor de kerk; wanneer het gebedshuis de deuren opent, ziet men het woonhuis van Pepe Dámaso, en gezien vanuit de bibliotheek op de bovenverdieping, vormt het een as met het altaar,,, zoals de houten pilaren, iets waarvan Dámaso zeker is, “dat het niet ‘toevallig’ is.”
Calle Huertas in Agaete
Pepe Dámaso is keer op keer heel blij om de toewijding van de overheden te krijgen en deel te kunnen nemen aan het leven, met de omvorming van zijn huis op een locatie, waartoe de mensen toegang hebben, wat zijn enige doel is: “Het nalaten van zijn woonhuis aan zijn geboorteplaats, “ aldus het Cabildo (Eilandbestuur).
Dinsdag december 2017: De president van het Cabildo (Eilandbestuur) van Gran Canaria, Antonio Morales, bezoekt het project casa museo (woonhuis-museum) van Pepe Dámaso in Agaete.
Zo zullen binnenkort het Cabildo (Eilandbestuur) en de Gemeenteraad een overeenkomst ondertekenen waarmee de Gemeenteraad het onroerend goed zal ontvangen en zal de Cabildo het herstelproject op zich nemen, dat al is ontworpen door de architect José Luis Márquez, en waarvoor een investering van bijna €400.000,= nodig is.
Waarschijnlijk, zo heeft de eilandpresident uitgelegd, zal een bedrijfsvorm tussen beide instellingen worden gecreëerd, maar uiteindelijk zal het de Gemeenteraad van Agaete zijn die verantwoordelijk zal zijn voor het rechtstreekse beheer ervan.
Maar daarnaast zal het Cabildo (Eilandbestuur) het perceel grond van 330m². naast het Casa de Cultura, op een paar meter van het huis van de kunstenaar verwerven, voor het projecteren van een museum dat zijn collectie zal herbergen, bestaande uit niet minder dan 7.000 kunstwerken, waaronder werken van Manolo Millares en van César Manrique
Dámaso heeft ook zijn herinneringen getoond aan de minister van Toerisme, Inés Jiménez, aan de locoburgemeester en eilandminister van Regionaal Beleid, Inés Miranda, die de houten trapleuningen hebben kunnen bewonderen, en enkele stukken, zoals de houten pilaren die behoorden tot het huis waarin Tomás Morales woonde en dat is afgebroken. Ook zijn er decoratiestukken te zien van Joaquín Ley, Ramón Prat, Víctor Medina, en Pablo Bucarelli.
Omdat in het huis niet een cafetaria past, heeft Dámaso voorgesteld om de bekende bar ‘Perola’ te erbij betrekken; een locatie, die het publiek naar voorbije tijden vervoert, zodat het dorpscafé niet alleen koffie levert, maar ook souvenirs van het museum.
Het beeld van Sint Antonius, in het trappenhuis, is een cadeau van de mode-ontwerper Antonio Nieto.
Herstel van de muurschildering
Afrikaanse voorwerpen, antieke meubels, traditionele stukken, schilderijen, doeken, handgemaakte tegels die Pepe Dámaso heeft ontworpen en die vervolgens in Valencia zijn gemaakt, zijn enkele van de stukken die in het huis kunnen worden bewonderd, die blijven zoals ze zijn, hoewel men met het project van plan is om het museum-woonhuis te verenigen met de kleine tuin van het huis van Dámaso van waarop men vanaf de boenverdieping op kijkt, zodat men het plein en de zee kan aanschouwen, evenals dat er een lift gebouwd wordt om het te ontsluiten.
Bovendien is de kunstenaar van plan om een muurschildering te maken die destijds werd vernietigd, en die schetsen bevat, “voor de vreugde van bewoners en bezoekers, die verwachten dat ze genieten van de tropische inslag die de kunstenaars van het eiland definiëren", zo heeft het Cabildo (Eilandbestuur ) toegevoegd aan het persbericht.
Niet tevergeefs is de kunstenaar de vrucht van de ‘erótica de las plataneras’ (erotiek van de bananenplantages', zoals hij lachend verteld, een artistieke kwaliteit,” die hij aan jongeren wil geven'. Dámaso benutte in de kinderactiviteiten die ’s morgens op het plein plaatsvonden, om het podium op te gaan, de microfoon te pakken met de spontaniteit die hem kenmerkt, en de kleintjes aan te kondigen dat hij ze zijn huis geeft om ervan te genieten,” zo laat het persbericht van het Cabildo (Eilandbestuur) weten.
Martín Chirino:
"Wij zijn Spanjaarden, maar we zijn anders”
De beeldhouwer Martín Chirino (1925)
en de kunstschilder Pepe Dámaso (1933)
hebben elkaar ontmoet in Castillo de La Luz
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA – zaterdag 17 juni 2017 - De beeldhouwer Martín Chirino (1925) en de kunstschilder Pepe Dámaso (1933) hebben elkaar op vrijdag 17 juni 2017 ontmoet in Castillo de La Luz op grond van de inheemse wortels van het werk van de grote generatie Canarische kunstenaars waartoe zij behoren, ervan overtuigd dat ze nog veel hebben bij te dragen.
De muren van de oudste fortificatie van de Archipel (15de eeuw) zijn op vrijdagmiddag 16 juni 2017 getuige geweest van een weinig regelmatige ontmoeting: de reünie van twee oude vrienden in een van de populaire wijken van de stad, La Isleta, die de herinnering levend houden van de de generatie van artistieke persoonlijkheden van het formaat van onder andere Manolo Millares, Óscar Domínguez, César Manrique en Néstor Martín Fernández de la Torre.
Martín Chirino en Pepe Dámaso .
De ontmoeting kon, bovendien, niet bijzonderder zijn: die van de beeldhouwer welke al bijna zijn hele leven universeel een globetrotter was, maar doorgaat zonder afstand te nemen van zijn timide karakter, dat nu op oudere leeftijd benadrukt wordt door zijn licht fluisterende stem, en de uitvoerig en heftig sprekende kunstschilder die besloten heeft zijn eiland niet te verlaten.
Op het Península, "vergeet men ons"
Dámaso wordt door Chirino ontvangen in de vestiging van de Stichting die zijn naam draagt ter gelegenheid van de expositie die deze week gehouden wordt met enkel van zijn meest representatieve sculpturen, tentoongesteld samen met grote stukken van de al overleden Millares en Domínguez.
En Pepe Dámaso feliciteert hem met de uitwerking die de tentoonstelling heeft in heel Spanje, enkele dagen nadat deze in geopend in de hoofdstad van Gran Canaria, “want men vergeet ons, Martín, men vergeet ons veel,” klaagt de kunstschilder uit Agaete.
Dámaso verwijst niet in het bijzonder naar hen twee, maar naar het vergeten dat Canarias ten deel valt op het Península (Schiereiland = het vasteland van Spanje) in het algemeen, en wat hem bijzonder raakt als het betrekking heeft op kunstenaars van het formaat van de vrienden met wie hij sinds decennia correspondentie deelt, veel van hen grote namen van de Spaanse kunst van de 20ste Eeuw. “Dat men ons vergeet in de economie… maar ik begrijp niet, dat men ons vergeet in de cultuur.”
De kustschilder uit Agaete komt verontwaardigd naar de ontmoeting vanwege enkel zaken die hij onlangs heeft gehoord in politieke debatten over de concessies die de Spaanse Regering heeft gedaan aan Canarias om hun Staatsbegroting rond te krijgen. “ En ik ben geen nationalist,” verduidelijkt hij.
En Martín Chirino geeft hem gelijk: “Die dingen verwijderen ons, Pepe. Wij zijn Spaans en we voelen ons Spanjaarden. Maar we hebben onze eigen karakter, wij zijn anders en die dingen vervreemden ons. " Die eerste uitwisseling van standpunten kanaliseert het gesprek, maar niet naar de politiek, maar naar zijn artistieke herinneringen.
En Dámaso feliciteert de grote beeldhouwer om zowel de Guanche-erfenis die hij deelt, in zijn ogen, of met het beste van de Canarische techniek, zoals het eilandkarakter dat hij uitdrukt in de kunstwerken, de isolatie.
Zelfkritiek
De oude vrienden praten over kunst, gemeenschappelijke kennissen, jeugd-anekdotes ““Martín kwam naar mijn huis in Agaete voor het drinken van enkele glazen rum tijdens de feesten van La Rama,” onthult Pepe), over Canarische zaken… en plotseling ontstaat wederzijdse bewondering.
“Ik heb altijd gedacht dat deze man een held is,” zegt Chirino. "Wat heeft hij te lijden gehad in de resterende tijd dat hij op Canarias bleef. En Dámaso dankt hem, geëmotioneerd, “ik had jullie als referentie, jullie streden meer dan ik. Het is de eerste keer dat ik het zeg, maar jullie zijn het geweest die me de ogen geopend hebben.”
Chirino hervat de draad van het gesprek, tot zelfkritiek, “we hebben nog steeds geen geschiedenis van Canarias,” betreurt hij en erkent dat andere kunstenaars van zijn generatie, en hijzelf, zich decennia alleen voelden.
"Hier voelde men veel de eenzaamheid, het gebrek," vat hij samen. Waarop Dámaso zijn ervaring als homoseksueel in tijden van Franco toevoegt . De kunstschilder erkent, “ dat de Canarische altijd een ‘kosmopolitische’ samenleving was in deze zaken,” maar vergeet niet, “dat er op Fuerteventura, concentratiekampen waren voor homoseksuelen.”
"Niet klagen, we hebben ons blootgelegd”
Het gesprek gaat verder en Pepe Dámaso erkent, dat hij Chirino altijd bewonderd heeft, “voor zijn tolerantie,” en zijn open geest, “dat was steeds een principe voor mij. Het is belangrijk terug te kijken en op te lossen wat men op te lossen heeft. Ik geloof nog steeds dat we nog veel te doen hebben voor ons land," antwoordt deze.
De middag vordert gestaag en nog steeds komen er namen op, waaronder die van Pablo Picasso. Of op de manier van Dámaso gezegd: "De klootzak die alles deed".
Ze zijn bijna klaar en de twee kunstenaars richten zich tot de kleine groep journalisten die naar hen luistert. "Niet klagen, we hebben ons blootgelegd. Geef het weer, geef het weer!” grapt de kunstschilder. Waarop de beeldhouwer, met zijn 93 jaar, bevestigt, “geef vooral alle glimlachen weer.”
Retrospectieve tentoonstelling in het CAAM
van kunstwerken van Pepe Dámaso;
van 22 juni t/m 17 september 2017
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - vrijdag 16 juni 2017 - Het Centro Atlántico de Arte Moderno (CAAM) opent op donderdag 22 de juni 2017, om 20:30 uur, de retrospectieve tentoonstelling Pepe Dámaso, waarmee men terugkijkt op deze prominente en productieve kunstenaar van de twintigste eeuw op de Canarische Eilanden, die al ruim zeventig jaar zijn roeping als kunstschilder volgt.
Samengesteld door Carmensa de la Hoz, bevat de expositie 150 werken die representatief zijn voor het werk van Pepe Dámaso, welk geselecteerd zijn uit de ruim 6.000 stuks, plus een aantal montages die speciaal zijn ontworpen voor weergave in het CAAM.
Titel van de expositie:
'Pepe Dámaso '
Samenstelling:
Carmensa de la Hoz
Te bezichtigen van
22-06-2018 tot 17-07-2017
in het
Centro Atlántico de Arte Moderno
van het Cabildo van Gran Canaria
Adres:
Los Balcones,11
Las Palmas de Gran Canaria
VRIJ ENTREE
José Dámaso Trujillo (geboren in 1933 in Agaete, Gran Canaria) , zeg maar Pépe, heeft in 1996 de Premio Canarias de Bellas Artes (Canarische Onderscheiding voor Schone Kunsten) ontvangen. Hij heeft zijn kunstwerken in regionale en nationale context tentoongesteld, evenals wereldwijd in steden zoals , onder andere, Dakar, Lissabon, Copenhagen, Nieuw York, Parijs, Venetië, Havanna, Belgrado, en Jeruzalem.
Dit tentoonstellingsproject maakt deel uit van de essentiële lijnen waar langs het CAAM werkt met het tonen en verspreiden van de fundamentele trajecten van hedendaagse kunstenaars van de Canarische Eilanden.
PARALLELLE ACTIVITEITEN
Naast enkele activiteiten voor genodigden; vindt op woensdag 21 juni 2017, om 11.00 uur -
voor presentatie van de tentoonstelling aan de communicatiemedia - de persconferentie plaats .
Op Woensdag 19 juli 2017 om 19.00 uur gaat het - gratis toegankelijk, zonder inschrijving - Seminaar ‘Pépe Dámaso’ van start, met Carmensa de la Hoz, kunstcriticus en samenstelster van de expositie, samen met Alfonso de la Torre, theoreticus, commissaris en kunstcriticus.
En op vrijdag 15 september 2017 om 19.00 uur - eveneens gratis toegankelijk - een geleid bezoek door de kunstenaar en presentatie van de tentoonstellingscatalogus ‘Pepe Dámaso’.
Nagekomen foto' sop 22 juni 2017:
Pepe Dámaso doneert zijn werk aan Canarias
opdat men het tentoonstelt op de acht eilanden
CANARISCHE EILANDEN - dinsdag 24 januari 2017 - De kunstenaar Pepe Dámaso (Agaete, 1933) heeft op maandag 23 januari 2017 met de president van de Canarische Eilanden, Fernando Clavijo, het akkoord ondertekend als eerste stap waarmee hij zijn werk aan de deelstaat zal schenken, die daarmee heeft toegezegd dat ten toon te stellen in acht museums, een op elk eiland van de Archipel.
In totaal zullen het 6.000 werken zijn - o.a. schilderijen, tekeningen, sculpturen, voorwerpen maquettes en documenten -die zullen verhuizen vanuit de woning van de kunstenaar in Las Palmas de Gran Canaria naar een opslag hal die het regionale Patrimonio (Erfgoed) bezit in de Calle Primero de Mayo, in de hoofdstad van Gran Canaria, waar dit legaat gecatalogiseerd en gewaardeerd zal worden.
Gedurende zes maanden zullen de specialisten van Patrimonio (Erfgoed) en Hacienda (Financiën) van de Deelstaat de donatie van Dámaso waarderen, eveneens zullen ze bestuderen welke ruimte nodig is om de tentoonstelling van zijn uitgebreide collectie te kunnen bevatten..
Nadien zal de Canarische Regering onderhandelen met de Cabildos(Eilandbesturen) en de gemeenten over hoe en waar met het legaat van de Grancanarische artiest zal tentoonstellen, een procedure die, volgens de uitleg van Fernando Clavijo, een periode van ongeveer twee jaar nodig zal hebben, “omdat er niet overal een museum is van deze karakteristieken.”
José (Pepe) Dámaso.
Bij de ondertekening van de overeenkomst, heeft José Dámaso (zeg maar Pepe) laten weten, dat hij graag zou zien, dat men het museum op Gran Canaria zal vestigen in zijn woonhuis in Agaete, dat hij voor dit doel eveneens zal doneren aan Patrimonio (Erfgoed), dat met de aanvaarding - het beschikt al over een architectonische studie- de ‘beste locatie’ zal zijn om zijn werken te bevatten.
Hotel ‘Santa Catalina’
herstelt muurschildering van Pepe Dámaso in ere
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - zondag 30 oktober 2016 - De burgemeester van Las Palmas de Gran Canaria, Augusto Hidalgo, heeft als voorzitter van de gemeentelijke maatschappij Hotel Santa Catalina SA, op zaterdag 29 oktober 2016 een grote muurschildering onthuld van de Grancanarische kunstenaar Pepe Dámaso. Het kunstwerk siert vanaf nu een van de wanden van de Salón Palmeras (‘Palmen’-Vergaderzaal) van het genoemde hotel.
Hidalgo heeft de onthulling verricht in het bijzijn van de kunstenaar, Pepe Dámaso persoonlijk, en van de voorzitter van het bedrijf dat concessiehouder is van de exploitatie van Hotel ‘Santa Catalina’, Manuel Padrón.
Manuel Padrón, Pepe Dámaso en Augusto Hidalgo
tijdens de onthulling van de wandschildering in de Salón ‘Palmeras’ ('Palmen'-Zaal).
Hotel 'Santa Catalina: Salón ‘Palmeras’ ('Palmen'-Zaal).
Tijdens de bijeenkomst voor de onthulling heeft de burgemeester de kunstenaar, en Padrón bedankt voor, “het aan de inwoners van Las Palmas de Gran Canaria schenken van een zo kenmerkend kunstwerk,” dat vanaf nu te zien zal zijn in de vergaderzaal van het hotel dat eigendom is van de Gemeente. Padrón heeft ook een map met 4 lithografieën (steendrukken) van Dámaso overhandigd, waarmee, in kleiner formaat, de vier panelen te bewonderen zijn waaruit de wandschildering bestaat.
De op zaterdag 29 oktober 2016 onthulde wandschildering draagt de titel: ‘Vida, pasión y muerte de una palmera’ (‘Leven, passie en dood van een palmboom’) en is 19 jaar geleden bedacht door Dámaso voor het hotel; hoewel, de uitvoering ervan niet werd voltooid. Uiteindelijk, is het de belangstelling van Manuel Padrón die het mogelijk heeft gemaakt het kunstwerk te herstellen, zodat het nu schittert in een van de meest bezochte zalen van het hotel; de zaal, waarvan de naam binnenkort omgedoopt zal worden tot: ‘Salón Palmeras-Pepe Dámaso’.
Pepe Dámaso: “Je zult me niet geloven, maar ik ben mijn begrafenis aan het ontwerpen”
“Tussen César en mij was geen homoseksualiteit”
“Ik wilde veel maar ik ben een halve ‘gilipollas’ (‘klootzak’) geweest”
“Ik beleef de kunst als een priester”
“Ik heb met vrouwen geslapen en heb ze gelukkig gemaakt”
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - woensdag 15 juni 2016 -. Op 11 oktober 2015 heeft de bekende journaliste en ereburger van Las Palmas de Gran Canaria, Marisol Ayala, op haar internetpagina het onderstaande interview gepubliceerd dat zij heeft gemaakt met José Dámaso Trujillo, bekend als Pepe Dámaso, of als: Pepito el de Elvira; op Gran Canaria geboren in Agaete op 9 december 1933. Het gaat om een van meest onderscheiden kunstenaars (Premio Canarias de Bellas Artes, als Doctor Honoris Causa aan de Universiteit van Las Palmas de Gran Canaria, Ereburger…) en die heel geliefd is op Canarias.
Het interview is gemaakt in zijn woning in de hoofdstedelijke stadswijk La Isleta, kort nadat Dámaso had aangekondigd zijn gehele oeuvre te doneren aan de Canarische Regering; en waar hij persoonlijk de vragen heeft beantwoord op een vertederende, brutale, aanhankelijk een liefdevolle wijze. Een ziekte waaraan hij lijdt, en die hij met succes heeft bestreden, staat op de achtergrond. Hij is zwak maar die zwakte verhindert niet, dat hij gedurende twee uur op de patio van zijn woning aan het woord is - omgeven door een komen en gaan van vrienden en buren. “Ik heb de telefoontjes en de bezoeken moeten beperken. Je weet niet hoeveel de mensen van me houden.”
Marisol Ayala tijdens het interview met ‘Pepe Dámaso’,
in zijn woning in La Isleta (Las Palmas de Gran Canaria).
- VRAAG: “Het eerste wat ik ga vragen is: Is het even iets waard?”
- ANTWOORD: “Het leven is alles waard. Het leven rechtvaardigt wat we vaak het meeste vrezen. Ik ga me een beetje partijdig opstellen; het leven verdient alles en ik ben trots te wonen op Canarias. Het privilege van een tropische ruimte waarin we leven en dat we dit niet waarderen, dat doet me pijn. Leven op deze Eilanden is een genot voor iedereen. En dat is het voor mij.
Pepe, lachend tijdens het interview.
- V.: “Dámaso ben je een van de personen, en ik bedoel niet alleen als kunstenaar, die heel geliefd is op Canarias. Ik denk dat weinig mensen deze liefde, deze betrokkenheid hebben gegenereerd...”
- A.: (Lachend)… “Ik ben heel gevoelig en ik zeg dat, omdat ik weet dat men van mij houdt. Het emotioneert me en bevalt me. “Dat zovele jaren een vriendin komt om een interview met me te maken; dat is een wonder! Het is waar dat men van mij houdt, het is waar en men heeft mij dat bewezen toen ik in het ziekenhuis lag…Dat was een barbaars iets… Allemaal, maar dan ook allemaal, rondom mij en ik met ogen als wakende vuurtorens, bang en verbaasd. Het enige dat ik wil is dat het me geen pijn doet, want dat doet het dun door mijn broek lopen. Hoewel de voortreffelijke artsen die we hier hebben, me vertellen dat er nu medicijnen zijn die alle pijn wegnemen. Ik ben zo blij.”
Pepe “praat” met zijn handen.
- V.: “Vriend, je hebt geoogst. In het Dr. Negrín-ziekenhuis ben je heel gul geweest. Je hebt een ontwerp gemaakt, een muurschildering, voor de Afdeling Oncologische hematologie. Je zegt dat je triest bent en je schenkt een schildering voor het opvrolijken van het plafond van deze afdeling. Dat noemt men vrijgevig, houden van deze Eilanden. Meer is het niet…Pepe”. - A.: “Dank je wel. Het was toen men mij in die grote machine legde om te zien hoe mijn lichaam was, een SCAN) en ik daar alleen was op de plek, kijkend naar het plafond, denkend aan van alles en ik me afvroeg, “waarom maken artsen deze ziekenhuizen waar de mensen alleen maar witte muren zien? Men moet mooiere wanden maken, vrolijker. Ik heb toen met een van de directeuren gesproken en hij stelde me voor, een schilderij te maken tijdens mijn ziekenhuisopname, en ik heb een muurschildering gemaakt voor het plafond van deze locatie waar chemotherapie gegeven wordt. “ Een ander onderwerp, vrouw!”
-V.: “Wat ik je al gezegd heb, vrijgevigheid.”
- A.: "Weet je wat het emotioneelst is? Wel, de straat op gaan en dat een 70-jarige tegen me zegt: “Dámaso, gisteren moest ik heel sterk aan je denken toen men mij chemotherapie gaf en ik je tekeningen zag op het plafond,” en zegt: “die zijn van don Dámaso”. Wat mooi! Tijdens mijn verblijf in het ziekenhuis heb in fantastische mensen ontmoet, deze zieken, artsen , allemaal voor dag en dauw komen ze als engelen van hun plaats om de persoon die ziek is, te redden. Dat heb ik meegemaakt. Dat heb ik meegemaakt en dat heb ik gezien (hij is heel emotioneel). Kijk, laat me zeggen dat de bezuinigingen die men toepast in de zorg heel slecht zijn voor alles wat men ze betaalt, voor alle hulp die ze je geven, zij die voor ons werken, de zieken, het is weinig. Ik zeg dat duidelijk en als politici kwaad worden, weg ermee.”
- V.: “Heel goed. Praten we over iets anders, Pepe. Blijft de man over die de vormen breekt en die zich tegen al het mogelijke aangaat; die altijd heel duidelijk wist wat hij wilde. Heeft dat persoonlijk wat gekost, artistiek?”
- A.: “Kijk eens. Ik ben oud en als ik denk aan de moeilijke jaren herinner ik me misschien wel de zwaarste beslissing die ik genomen heb in mijn leven, op Canarias te blijven wetende dat hier mijn vooruitzicht beperkt is. En je weet het pueblo chico infierno grande (klein dorp grote hel)… Agaete, bijvoorbeeld, dat is mijn leven, maar op Canarias verstikte me dat. Geef je er rekenschap van dat ik een nieuwe taal in de schilderkunst zocht die niet iedereen accepteerde. Ik kon in New York verblijven waar ik enkele jaren bij Manrique zou wonen, of in China, maar dat deed ik niet, het was mijn beslissing en dat is het dan.”
- V.: “Sprekend over César Manrique, duizend keer heeft hij gezegd dat de relatie tussen twee mannen een oprechte vriendschap is, een eerlijke vriendschap tussen twee mannen en niets meer.”
- A.: “Dat was wat het was, meisje! Mensen die onze intieme brieven gelezen hebben zeggen hoe emotioneel het was in deze teksten de puurheid van een vriendschap vast te stellen tussen twee mannen. Er was geen homoseksualiteit. ,Kijk, met Franco in leven, hebben César en ik eens gezegd: “wat jammer dat we ons niet verliefd hebben om gelukkiger te zijn, steeds dat we al verliefd waren als vrienden en homoseksuelen.” Het was de vriendschap van twee mannen die de cultuur liefhebben en Canarias liefhebben. We hebben alleen dat gedeeld,en dat is niet weinig.”
Pepe voor een wandschildering, op de trap.
- V.: “Wat betekende de dood van Manrique voor je? Ik vraag dat, omdat eenmaal dood, hij een plaats in de wereld van de cultuur heeft ingenomen die niemand in twijfel trekt.”
- A.: “Die vraag interesseert me. Voor mij opende het een nieuwe wereld. Toen geloofde ik niet zo in mezelf, vergeef de ijdelheid, maar ik was altijd trouw aan César en toen hij stierf is me een deur geopend waardoor mijn internationale artistieke projectie begon. Kijk, César en ik, wij waren één. Het was een zo grote vereniging dat hij bijvoorbeeld iets belangrijks inwijdde in Madrid, of New York en al snel zoveel autoriteiten vroegen: “ Waar is Pepe.” Ik wilde niet weg. Hij was een genie en erken dat zijn dood me als wees achterliet van een grote vriend.
-V.: Dámaso, en zij die tegenwoordig de eilanden zien en zeggen: “Als César het eens zou kunnen zien? Wat zeg jij dan?”
- A.: César had de ballen om af te geven op speculanten, klootzakken van politici, maar ik denk dat hij al aanvoelde wat er zou gaan gebeuren. In feite zei hij : “Kijk, deze kopen alles. En zo is het geweest. Wat niet wordt uitgelegd, is, dat Canarias van het toerisme leeft en we zoveel rommel maken. Dat heb ik tegen politici gezegd die in dezelfde stoel gezeten hebben als waarin jij nu zit, maar ze maken alles ingewikkeld, alles is zo verward dat het droevig maakt. Maar ja, César wist al wat ons te wachten stond.
- V.: “In het interview sprak je pover “pueblos chicos, infiernos grandes” en noemde je Agaete. Dat verraste me, want daar verheerlijken ze je…”
- A.: “¡Claaaro! (Jazeeeker). Het is dat ik de naam van Agaete overal heb uitgedragen. Daar is mijn leven. Ik herinner me, dat ik over de weg liep naar Las Nieves om naar het strand te gaan naar mijn vrienden. “Wat een mooie herinneringen! Toen was alles vol met eucalyptussen en mijn vrienden, José Antonio, bijvoorbeeld… Velen van hen zaten op het seminarie en ik denk dat het mijn leven heel veel verrijkt heeft, want ik ben gelovig, ik kom uit een spirituele wereld, een wereld van de kunstenaar. Hoewel ik denk dat ik een geboren kunstenaar ben, die als kunstenaar is geboren en vervolgens door het leven is gevormd.”
- V.: “Je beschouwt je 80% als kunstenaar en 20 % als persoonlijkheid. Dat denk ik. Een personage dat als het ergens komt nooit ongemerkt voorbij gaat. Je hebt een grote uitstraling. - A.: “Dat is waar. Ik sta bijvoorbeeld op een dag op en zeg, “ ik wil niet dat men mij herkent, ik wil discreet zijn,” en wat gebeurt er, wel ik ga naar de winkel en op het moment dat ik er een voet binnen zet, zegt mem, “Hallo Pepe!” en ik, ben verbaasd. Dat wat je zegt, van mijn uitstraling is zo, omdat ik naar een plaats ga en hoewel in eerste instantie ik niet de hoofdpersoon ben, maakt men foto’s van me. “Wat gebeurt hier?” Ik weet het niet”
- V.: “Dámaso , toen de liefde in je leven kwam, hoe kwam die en hoe beleefde je het afscheid?”
- A.: Dat ga ik je vertellen. Ik heb veel liefgehad maar ik ben een halve gilipollas (klootzak) geweest . Niet dat ik ongelukkig in de liefde ben geweest; nee, omdat ik denk dat men telkens veel mensen lief kan hebben en dat is gecompliceerd in een vaste verhouding als paar.
- V.: “Dat noemt men promiscue (gemengd), of beter ontrouw?”
- A.: “Nee, verliefdheid. Dat wel. De wereld heeft grote vooruitgang geboekt in het vermogen om te scheiden, van "hier blijf je”. Als ik vandaag de homoseksualiteit zie, zeg ik :wat goed, dat we kunnen trouwen, dat is waar, ik zal niet trouwen. Goed, ik trouw nooit. Ik beleef een verliefdheid intens maar denk, dat men op dat vlak van mij gebruik maakt. Ik verbaas me wanneer ik zie, dat er mensen zijn die 60 jaar geleefd hebben met dezelfde persoon, wat verschrikkelijk.”
- V.: “Je vitaliteit verbaast me, je uitstraling, je vermogen om alles te bevatten. het verbaast me…”
- A.: “Wat mooi dat je dat zegt! Maar ik zeg dat het de gofio (geroosterd maïsmeel) is, Las Canteras, La Rama, de vrienden, de geliefden en de muziek, En mijn schilderen, natuurlijk. Alles herinnert aan die avond in de bar die je hebt met je geliefde. Sindo Saavedra, jij met de gitaar, zingend. Ik heb foto’s van die avond. Ik herinner me dat als een mooi iets, Marisol, heb je de bar nu gesloten?
- V.: “Ja, godzijdank. We hadden zijn allemaal ziek geëindigd. De nachten, je weet het wel , ze zijn moeilijk en gevaarlijk...”
- A.: “Ja duidelijk, ja...”
- V.: “Je voert n een strijd om de gezondheid, ik zie je niet uitgeput, noch zwak... Misschien vermoeid.”
- A.: “Een van de zaken die me is overkomen na dit keer het ziekenhuis te hebben verlaten is de gewaarwording van de leeftijd die ik heb, 82 jaar. Voorheen, kijk eens hoe opmerkelijk, voelde ik de leeftijd niet, nu wel. Ik leef nu het leven van een priester, vanaf negen uur ’s morgens zet ik me aan het werk, omdat ik weet dat ik het leven moet benutten. Nu hecht ik belang aan de dood vanuit het leven, en om de dood, niet aan de de dood. Ik wil een dood vol met bloemen, dragos (drakenbloedbomen) en licht. Je zult me niet geloven, maar ik ben mijn begrafenis aan het ontwerpen, jawel, ja, jawel ..”
- V.: “Ik geloof het niet…”
- A.: “Coño (verdomd) ik zeg je jawel. Het zijn vier engelen zonder vleugels. Ik zal je iets zeggen dat weinig mensen weten, ik heb ze getekend. Ik heb de engelen getekend die ik liefheb, die mij mijn graf indragen. Maar wat coño (verdomd), ik ga niet dood, meisje!ª”
- V.: “Wacht, wacht, heb je echt getekend voor als je nu dood gaat, morgen , of over 20 jaar?” - A: Jawel mevrouw. Voordat ik het ziekenhuis inging, heb ik de schets gemaakt en die zal ik voltooien voordat ik naar de kosmos ga waarover ik je heb verteld.”
Pepe, trots op zijn drago (drakenbloedboom).
- V.: “Iets anders, heeft het ouderschap je ooit aangetrokken?
- A.: “Maar dat is nooit een probleem geweest, maar kijk eens wat ik je zeg: ik ben mogelijk biseksueel want ik heb geslapen met vrouwen. Het is de eerste keer dat ik dit openlijk zeg, Marisol. En kijk wat ik je vertel, ik heb de foto van de eerste vrouw met wie ik de liefde heb bedreven verrast als ik was dat ik dat kon.”!
- V.: “Wat betekent “dat ik dat kon”, Ik begrijp je niet.”
- A.: “Een vrouw gelukkig maken.”
- V.: “Je hebt veel vrouwen gelukkig gemaakt, Pepe. De liefde bedrijven is heel breed er zijn duizenden vormen.,
- A.: “Dat is waar, dat is waar!”
-V.: “Onlangs heb je de donatie aan de Canarische Regering bekend gemaakt en als ik de bewoners in Agaete beluister dan lijken zij mij een beetje teleurgesteld, misschien hebben zijn meer verwacht van hun meest geliefde dorpsgenoot.”
- A.: “Mij heeft niemand gebeld en je weet dat wat ik gezegd heb het tegendeel is. Ik wil mijn gehele oeuvre schenken aan Canarias omdat ik van alle eilanden ben. De kunst heeft men nooit weten te waarden en ik ben altijd duidelijk geweest dat mijn werk voor de zeven Eilanden is, daarom wil het geven aan de mensen waarvan ik zoveel heb gehouden. Er zijn fantastische artiesten, en dat is voor mij een voorbeeld geweest, niet zijn werk geven aan hen die de meeste mogelijkheden hebben het te bezitten en uiteindelijk zijn ze veel verder dan dat daar oo uitgekomen. En dat is wat ik niet wil.”
- V.: “Maar je hebt de Fundación Pepe Dámaso (Pepe DámasoStichting) die jarenlang vooo je werk heeft gezorgd, wat is er gebeurd?”
- A.: “Nee, ja, maar de stichtingen zoals deze die geen geld hebben dat kan niet goed gaan. Want kijk eens, we hebben het niet gezegd, maar de donatie die ik heb gedaan bestaat uit bijna 600 kunstwerken, maar niet alleen schilderijen; het is het gehele persoonlijke erfgoed dat ik heb. Bijna 8oo brieven, de persoonlijke correspondentie met César Manrique, de schilderijencollectie van Manrique uit zijn verschillend perioden, schilderijen van vrienden die ik heb verkregen, dit huis - op La Isleta – mijn huizen in Agaete…
- V.: “En hoeveel is dat waard’”
- A.: “Dat gaan nu de deskundigen van de Regering bekijken. Weten wat het waard is, waar ze elke stuk tentoonstellen op de zeven eilanden, dat soort details. Veel werk, denk je niet.”
-V.: “Mij interesseert vooral te weten hoe ze je behandeld hebben in het Dr.- Negrín-ziekenhuis, waar je denk ik een fanclub hebt, bestaande uit zieken, verpleegkundigen, artsen, vrienden en zo…”!
- A.: “¡Pooor faavor!, laat me je wat zeggen.” Laat me je zeggen dat men in de krant zegt dat we als Canario’s heel zeker kunnen zijn van de gezondheid zorg die we hebben, met de artsen, deze verpleegsters , de zieken, die me hebben verzorgd en die me geheel hebben gereinigd. Kijk - hij is heel emotioneel - toen ik in het ziekenhuis was en het weeklagen hoorde van de zieken of van iemand die achteruit ging , verbaasde me dat alsof een leger engelen kwam om iedereen te verzorgen, op het moment dat dat nodig was, om te geven wat men kon. Die mensen in het Negrín zijn fantastisch en aan hen wil ik alle eer geven vanuit het dagblad ‘La Provincia.,Ik was op de intensieve zirg en zie hoe deze mensen zich inzetten dag en nacht, voor anderen, Mijn God, wat en menselijke kwaliteit. War een mooie mensen, alstublieft!”
-V.: “Beste Pepe hoer eindigen we maar ik heb nog een vraag die ik wil stellen. Onlangs hoorde ik een psychiater zeggen dat dagelijks op zijn spreekuur ouderen komen en hij heeft op de vraag van een journalist gezegd: “Ze zijn niet ziek, ze zijn alleen.” De eenzaamheid. Heb jij je ooit zo gevoeld? Ik kan het me niet indenken.”
- A.: “'Men kan ouderen niet minachten. Wijsheid en kennis die een ouder iemand heeft is verlichtend, men moet die koesteren en verzorgen en benutten omdat wij ouderen veel weten. Verrijkend. En dan is er de cultuur van iedereen afzonderlijk . We moet zich voorbereid op zijn pensioen, omdat, vriendin, de mens erg eenzaam is en dat raakt mij. Maar kijk naar mijn huis, druk, vol leven! En ik zal je nog wat vertellen: als iemand denkt dat ik ga sterven , dan vergist die zich. Ik zal niet sterven, noch zal men mijn begrafenis zien. Degenen die geloven dat ik sterf, zullen moe worden van het wachten. Noteer dat goed en wees niet slecht.”
Cesar Russ vereeuwigt
de elegante vitaliteit van Dámaso
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - woensdag 14 oktober 2015 - Voor César Russ is de fotosessie ie hij in 1980 maakt in het Noorden van het Eiland, “een moment van ontdekking.” Pepe Dámaso kent hij amper. Hij is niet in Agaete om hem te portretteren. Hij vraagt hem, “heb je er bezwaar tegen , dat ik enkele foto’s van je maak? en dat is het begin van een lange vriendschap tussen de artiest en de fotograaf.
Voor César Russ is die dag in Agaete onvergetelijk. “Het is dat ik in de ban van het eiland raak, het heeft me veel gebracht ,” zegt de fotograaf, enthousiast van het idee Pepe Dámaso in zijn volle omvang aan de Canario’s voor te stellen. Russ wil hem zodoende een eerbetoon brengen en de beelden verspreiden die het bewijs zijn van de vitaliteit en de elegantie van de Grancanarische kunstenaar. “Dat is onze vriend. Dat is Pepe en we zullen hem altijd levend houden, “ zegt hij over de foto’s.
Pepe Dámaso, met de map waarin hij de foto's van Russ heeft bewaard.
De fotograaf bewaart de foto-negatieven in Chicago; het is Pepe Dámaso zelf die hem verrast, door hem te herinneren aan dat werk. “In 2014, een dag na de première van ‘El Amor Brujo’ zijn we gaan eten bij ‘Las Voloradas’ en tovert Pepe een map tevoorschijn die hij onder zijn stoel heeft. Ik denk: hij wil me een oud project laten zien. Bij het nagerecht toont hij de foto’s,. Het emotioneert me zeer, te weten dat hij die bewaard heeft,” vertelt Russ, die nu de foto’s heeft onthuld die hij die dag heeft gemaakt: een serie van 20 foto’s waarin een Dámaso verschijnt van een Viscontiaanse schoonheid., zo verzekert Russ.
César Russ, in het 'Pueblo Canario' in Las Palmas de Gran Canaria.
“Ik heb me uitsluitend laten leiden door de vitaliteit en de elegantie van de artiest die ik amper kende en wiens aanwezigheid in Agaete aan de zee me onwillekeurig heeft doen denken aan de dan zojuist ontdekte gedichten van Tomas Morales en Alonso Quesada. Zo was het, dat ik in 1980 het eiland beter keerde kennen, het door ons gemaakte land, de zee, de mythen en de kunsten.”
De uit Madrid afkomstige fotograaf, die gevestigd is op Gran Canaria, heeft aan het Plaza de Cairasco, in Las Palmas de Gran Canaria, een ruimte geopend waar hij zijn vele fotoportretten van het Eiland laat zien.
Sindsdien is tussen hen een vriendschap ontstaan die ertoe heeft geleid, samen een project aan te gaan, het opnemen van de film ‘La Rama’ (1988), geschreven en geregisseerd door Dámaso en geproduceerd door Russ. “Het was een belevenis.”
Pepe Dámaso werkt samen met de Gemeente
in de uitwerking van de programmering van
het cultureel centrum dat zijn naam draagt
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - maandag 12 oktober 2015, Día de la Hispanidad – De Gemeente Las Palmas de Gran Canaria heeft Pepe Dámaso gevraagd om, vanaf nu, zijn medewerking te verlenen in het uitwerken en concretiseren van de programmering die verbonden is aan het Centro Cultural Pepe Dámaso op La Isleta.
De wethouder van Burgerparticipatie, Stadswijken en het District La Isleta-Puerto-Guanarteme, Sergio Millares, heeft uitgelegd dat het hoofdstedelijke Gemeentebestuur bovendien aan de kunstenaar heeft voorgesteld, dat hij voor de drie zalen - die het cultureel centrum vormen - de naamgeving bedenkt.
“We willen dat Pepe Dámaso de alma mater is van deze ruimte die zijn naam draagt. Daartoe zullen wij hem periodiek raadplegen voor alle activiteiten welke men hierin zal gaan ontwikkelen.,” heeft Sergio Millares uitgelegd, die blijk heeft gegeven van de tevredenheid van het Gemeentebestuur om te kunnen rekenen op de medewerking van Pepe Dámaso.
De artiest is op woensdag 7 oktober 2015 aanwezig geweest bij de vernissage van de expositie 'Mi visión escondida' (‘Mijn verborgen visie’) van de fotografe Teresa Correa. De tentoonstelling - die deel uitmaakt van het programma Gran Canaria en Vivo van het Eilandcircuit van Beeldende Kunst, van het Cabildo (Eilandbestuur) van Gran Canaria - en die in het Centro Cultura Pepe Dámaso te zien zal zijn tot 27 oktober 2015.
Archieffoto: Alfredo Kraus, José Pepe Damaso , en César Manrique
Pepe Dámaso maakt kunst
en kunst maakt vrijgevig
CANARISCHE EILANDEN - zondag 4 oktober 2015, Wereld Dierendag - In deze tijd is het moeilijk dat iemand iets doet zonder daar iets voor terug te ontvangen.-Daarom is de beslissing van de kunstenaar van nog meer bijzondere waarde. José (Pepe, ofwel Pepito el de Elvira) Dámaso Trujillo (Agaete, 1933) heeft besloten zijn artistiek erfgoed na te laten aan de Canarische bevolking.
Op woensdag 23 september 2015 heeft - zonder waarschuwing vooraf - de veelzijdige schepper zijn vastberaden beslissing openbaar bekend gemaakt, zijn uitgebreide erfenis na te laten aan de Canarische Regering: 6.000 kunstwerken, waarvan 3.250 olieverfschilderijen, collages en werken in gemengde techniek; ongeveer 2.300 schetsen, tekeningen en aquarellen; en 359 sculpturen, voorwerpen en maquettes.
Bovendien schenkt de kunstenaar aan de Canari@’s zijn huizen, een fotoarchief bestaande uit 10.000 foto’s, zijn epistolaire collectie van 1.700 brieven, waaronder de correspondentie die hij onderhield met César Manrique, zijn uitgebreide bibliotheek en zijn waardevolle, privé-kunstcollectie met o. a. werken van Manolo Millares, César Manrique en Miró.
Het legaat is zo breed, dat de catalogisering die in 2006 is gedaan alweer verouderd is vanwege de tomeloze werklust van de artiest. Sinds die inventarisatie heeft Dámaso zeven series vervaardigd, elke serie bestaat uit een honderdtal werken. “Ik ben een overdrijver,” heeft hij gezegd bij het bekend maken van zijn schenking.
Het zal dan ook de eerste taak van de Canarische Regering zijn, het uitgebreide erfgoed dat de artiest aan de bevolking nalaat, te inventariseren en te taxeren. Een aspect, waarover Dámaso enthousiast is, in het bijzonder over het uitgeven van een oeuvre-catalogus van zijn werk. “Wetenschappelijk is het interessant, te weten wat men heeft,” zo merkt de kunstschilder op, die opgetogen is over de efficiëntie waarmee de Canarische Regering aan de slag is gegaan om zijn wens te erkennen, dat de toekenning van zijn erfenis mogelijk wordt.
“Terwijl men dit realiseert, heeft men mij bedrogen. We weten hoe politici zijn, maar men mag niet generaliseren,” verzekert de artiest, wiens woning in Agaete men zal veranderen in een Casa-Museo (Woonhuis-Museum).
Deze ruimte zal een van de musea gaan herbergen, waarvan de Canarische Regering heeft toegezegd, daarin op de acht eilanden, de enorme erfenis van de kunstenaars te exposeren.
Een buitengewoon erfgoed, niet alleen in kwantiteit maar ook in stilistische en thematische verscheidenheid van een auteur en zijn vele passes: - zijn plastische taal, - de literatuur, - de Canarische mythes. - zijn voorliefde voor film. - de dood. - het tropische...
Omdat Dámaso eigenlijk kunst heeft gemaakt op alle gebieden van het leven, en kunst van vrijgevigheid.
Pepe Dámaso: ‘¡Viva la vida!’
Pepe Dámaso schenkt zijn geboortedorp Agaete,
zijn werk, dat is geïnspireerd op Van Cleve
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - maandag 16 juni 2014 - “Leve het leven!” Op woensdag 11 juni 2014 is in het Culturele Centrum voor Eigentijdse Kunst ‘San Martin’, in Las Palmas de Gran Canaria de tentoonstelling geopend: 'Dámaso y el tríptico flamenco de Joos Van Cleve' (‘Dámaso en het Vlaamse Drieluik van de schilder Joos van Cleve.)
De kunstenaar Pepe Dámaso zal aan zijn geboortedorp, Agaete, het werk doneren, dat sinds woensdag is tentoongesteld in het Centro San Martín de Arte Contemporáneo in Las Palmas de Gran Canaria, en wat als invalshoek het triptiek heeft van de Vlaamse meester Joos van Cleve wat gewijd is aan de dorpspatrones, de Virgen de Las Nieves (O.L. Vrouw ter Sneeuw).
Pepe Dámaso tijdens de vernissage van zijn tentoonstelling op woensdag 11 juni 2014.
Tijdens de persconferentie die is gehouden bij de vernissage, heeft Dámaso opgemerkt, dat hij erop vertrouwt, dat zijn donatie zal dienen voor het waarderen van dit drieluik uit de 16de Eeuw, en het “een gepaste plaats zal geven.”
In coördinator van het Departement Historisch Erfgoed, Larry Álvarez, van het Cabildo (Eilandbestuur), heeft uitgelegd, dat men het drieluik van Van Cleve niet heeft kunnen tentoonstellen tijdens deze expositie, vanwege de slechte staat van conservering, en heeft laten weten, dat men een ontmoeting zal hebben met vertegenwoordigers van het Diócesis de Canarias (Bisdom Canarias), om het kunstwerk over te dragen aan de overheid, om de restauratie te financieren.
Het drieluik wordt bewaard in de parochie Agaete, waar in de kapel een replica is tentoongesteld, hoewel het de bedoeling is, dat het origineel hier terugkeert, maar in een vitrine voor een gegarandeerde conservering ervan, zo heeft de coördinator van Departement het Erfgoed opgemerkt.
Álvarez heeft uitgelegd, dat voor de restauratie is voorzien, dat er in 2014/2015 technici van het Prado Museum naar Gran Canaria komen die zich bezig zullen houden met het herstellen van dit waardevolle kunstwerk, dat men in een vitrine ten toon zal gaan stellen in de kapel van Las Nieves.
En wat betreft het werk, dat door Dámaso aan zijn dorp is geschonken, heeft de coördinator van Historisch Erfgoed laten weten, dat men dit wil installeren in het Casa de la Cultura (‘Antigafo’) van Agaete.
Tentoonstelling Vlaamse Kunst Pepe Dámaso
“Deze tentoonstelling is mijn erfenis,” heeft de geëmotioneerde kunstenaar Pepe Dámaso gezegd bij de presentatie van zijn recente werk, dat is geïnspireerd op het werk van de Vlaming Joos van Cleve, dat men tentoonstelt in San Martín.
“Dit overzicht doneer ik geheel, opdat men een museum inricht in Agaete. Mijn werk zal ervoor zorgen, dat men het drieluik ziet in de zin die het heeft,” zo heeft hij aangekondigd; gelukkig, om zijn project te kunnen zien.
Pepe Dámaso.... “deze tentoonstelling is mijn erfenis,”
Dámaso in het binnenste van een gekleurde schedel
“Ik wil de Canarische bevolking danken voor hun energie. De wens, dat ik zou herstellen toen ik ziek was, is vervuld en hier ben ik,” zo heeft de artiest laten weten over zijn herstel van het tweeledig hartinfarct, dat hem heeft getroffen op 29 maar 2014.
Hij heeft laten weten, dat na deze zware ervaring het geloof bij hem is teruggekeerd. “Ik stond sceptisch tegenover de eigentijdse wereld, de politiek, de corruptie… maar plotseling heb ik geloof in de mensheid. Ik heb de kracht gevoeld, niet alleen die van Gran Canaria, Agaete en de Calle Tauro, maar van geheel Canarias. Het is formidabel. Het is een wonderlijke ervaring geweest,” heeft Dámaso gezegd met zijn gebruikelijke, heftige kunstenaarsbewegingen bij de vernissage van ‘¡Viva la Vida!’
Deze dankbaarheid heeft hem ertoe aangezet dit werk te schenken aan zijn geboortedorp, Agaete, voor het creëren van een permanent museum in het Casa de la Cultura, dat het werk moet herwaarderen van Joos van Cleve, die hij de ‘Leonardo del Norte’ noemde. Een in mysteriën gehuld figuur, aldus de commissaris van het project, de hoogleraar Kunstgeschiedenis en professor aan de Katholieke Universiteit van Leuven, Francisco José Galante. “Men weet niet hoe hij heette, waar en wanneer hij geboren is en waar hij is gestorven. Men weet alleen, dat hij een atelier in Antwerpen had en, dat zijn drieluik naar Agaete is gekomen, een onbeduidende plaats in die in verband wordt gebracht met het 16de Eeuwse expansionisme vanwege de handel in suikerriet; zo heeft Galante aangegeven (zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Joos_van_Cleve).
Maar het stuk, dat een hoofdrol speelt in deze tentoonstelling - het drieluik van Nuestra Señora de las Nieves (1525/1531) - is niet aanwezig onder de honderd werken die hier zijn tentoongesteld, omdat het op het punt staat gerestaureerd te worden.
Volgens Dámaso verschilt deze tentoonstelling van de andere die hij heeft gehad, vanwege het historische karakter. “Deze expositie leent zich voor debat. Alle waarde die veel eigentijdse werken hebben, worden hier niet gewaardeerd,” legt de kunstenaar uit over dit project waarin constructies, foto’s, panelen, tekeningen, sculpturen en schilderijen bijeen zijn gebracht.
“Ik zou willen, dat de bevolking bewustzijn heeft van mijn bescheiden en transcendente bijdrage aan wat het erfgoed betekent en van het risico de oorsprong van dingen te accepteren en te identificeren,” zo heeft Dámaso laten weten over deze expositie die een samenvatting is van de mijlpalen uit zijn carrière en die, op de begane grond van het cultureel centrum, de banden tonen welke de 16de Eeuw verbinden met Canarias en Vlaanderen.
Puerto de Las Nieves - Agaete .
EIGENTIJDSE VISIE
Drieluik
Dámaso heeft een heel persoonlijke lezing geven over het drieluik, In zijn zienswijze wordt de H. Maagd verdrongen door een zwarte man; de donateurs door hun ouders; en Sint Franciscus door zijn vriendin Paqui (Francisca).
Versies
Naast de Sint Hiëronymus van Van Cleve, die beschikbaar is gesteld door de Gemeente Santa Cruz de Tenerife, is Dámaso vertegenwoordigd in een kleurrijke compositie. Vrienden, collega’, parkeerwachters uit zijn wijk, actrices en familieleden spelen de hoofdrol in zijn werken die, in wezen, heiligen en maagden laten zien. Ook gebruikt hij dit hulpmiddel in zijn La última cena (Het Laatse Avondmaal), waar een jongeman met een mobiele telefoon de plaats van Christus inneemt.
Kapel
De expositie wordt gecompleteerd met drie werken die ten toon gesteld zijn in de kapel: twee versie van het drieluik, een verwijst ernaar, dat het overgeschilderd is in de 19de Eeuw en het andere, waar wit op wit is gebruikt, om de personages in te wikkelen, en een reusachtige gekleurde schedel waarin de kijker binnen kan treden.
‘Wat ik wil is, dat Pepe terugkomt’
De buren van de artiest
waren de eersten om hem te redden
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - donderdag 3 april 2014 - Pepe Dámaso is niet alleen Hijo Predilecto (Ereburger) van de Las Palmas de Gran Canaria, maar ook een van de meest geliefde personen in de stad, Zij wijk is geen uitzondering. Het is zeldzaam op La Isleta te wonen en hém en zijn hondje Gofio niet te zijn tegengekomen. Zijn buren leggen uit hoe ze hem op zaterdag 29 maart 2014 geholpen hebben en hoezeer ze hem missen.
“Maar goed, dat hij niet is gaan slapen, maar is gaan studeren. Als hij in zijn slaap zou zijn overvallen, dan had hij het niet naverteld,” zo legt een van de buren van Pepe Dámaso uit op woensdag 2 april 2014.
De Grancanarische Artiest is op zaterdag 29 maart 2014 thuis getroffen door een hartaanval.
“Hij is erin geslaagd de voordeur van zijn woning te bereiken en wenkend met zijn hand, om hulp te roepen,” vertelt Carmen Robaina.
De woning van Pepe Dámaso in de woonwijk La Isleta
in Las Palmas de Gran Canaria.
Het was 19:00 uur en nog licht. ‘Carmita, la de Mela’ (‘Kleine Carmen, zij van Mela)’, besefte, dat er iets niet goed ging. De dochter van Carmen Ramos liep door de straat en Dámaso vroeg haar, om haar ouders te waarschuwen, Toen zij aankwamen, troffen zij de artiest uitgeput aan.
“Hij had pijn in zijn linkerarm, zei dat hij moe was en, dat hij zich niet goed voelde,” legt een ander buurtbewoner uit. Kort daarop arriveerde de ambulance in de Calle Tauro.
Dámaso had met Nacho Cabrera gerepeteerd voor zijn optreden in ‘El amor brujo’ (´De behekste liefde’), van Falla. Kort daarop is hij gaan eten met zijn vrienden en is hij alleen naar huis gegaan.
Javier, de broer van Carmen Ramos, vergezelde hem in de ambulance. “We zijn hier als een familie, we kenen elkaar allemaal,” zegt Robaina.
Zij kent Dámaso “al heel haar leven lang.” De huishoudster en moeder van zes kinderen herinnert zich toen zij thuis kwam en de moeder van de artiest - die naast Dámaso woonde - een tijdje met haar sprak.
“Het zijn vele jaren, “ vaak zag ik Pepe met zijn vrienden, die hem kwamen opzoeken, en ik was bij het raam want ik ben slecht ter been, en we spraken een tijdje met elkaar,” zegt Carmen. Zaterdag was een van die dagen, ze herinnert zich niet hoe snel kort daarop de ambulance is gekomen. “Ik was onder de indruk. Wat ik wil is, dat Pepe terugkomt,” zegt Carmen Robaina.
Pepe Dámaso stabiel
op de IC van het Dr. Negrín-Hospitaal
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - maandag 31 maart 2014 - De kunstenaar José (Pepe) Dámaso blijft, kunstmatig in slaap gehouden, op de Afdeling Intensive Care van het Dr. Negrín-Ziekenhuis.
Tijdens een persconferentie op maandag 31 maart 2014 in het Casa de Colon in Las Palmas de Gran Canaria is om 13:30 uur door Manuel Lobos, de voorzitter van de Stichting die de naam van de kunstenaar draagt, meegedeeld, “dat de patiënt ‘stabiel' is’ en, dat hij kunstmatig in slaap gehouden wordt,"’ na twee hartinfarcten op zaterdag 29 maart 2013.
Manuel Lobo heeft laten weten, dat met de Canarische Prijs voor Schone Kunsten onderscheiden kunstenaar zich op zaterdag 29 maart 2014 rond 17:30 uur niel wel voelde en in eerste instantie is bijgestaan door zijn buren, die een amulance hebben gebeld.
De in 1933 in Agaete geboren Dámaso heeft tijdens het vervoer naar het ziekenhuis een hart infarct gehad en kwam in het hospitaal aan met een hartstilstand, waarvan hij is hersteld.
In de loop van zondag 30 maart 2014 stabiliseerde de situatie, maar zijn gezondheid raakte gecompliceerd door een longontsteking
José Dámaso.
De leden van de Stichting hebben uiteengezet, dat nu het hart infarct overleefd is, "de tijd in zijn voordeel verstrijkt," maar men heeft er de voorkeur aan gegeven, Pepe in slaap te houden en hem zo te beschermen voor emoties die zijn herstel zouden kunen bemoeilijken.
Met zijn 81 jaar was Dámaso, die in de hoofdstad van Gran Canaria woont, professioneel hoogst actief. In december 2013 is hij voor zijn artistieke werk geïnstalleerd als Doctor Honoris Causa door de Universiteit van Las Palmas de Gran Canaria.
Pepe Dámaso verblijft
op de Afdeling Intensieve zorg
Na twee hartinfarcten
is zijn gezondheidssituatie stabiel
Maandag - 31 maart 2014 - De uit Agaete afkomstige kunstenaar is op zaterdagavond 29 maart 2014 met spoed opgenomen in het Dr. Negrín-Hospitaal in Las Palmas de Gran Canaria en is herstellende van twee hartinfarcten.
De bekende Gran Canarische artiest mag uitsluitend (beperkt) bezoek van zijn naasten ontvangen.
Pepe Dámaso.
De artsen verwachten, dat het hart zal verbeteren en zijn toestand in de komende uren zal stabiliseren; naast dit probleem, heeft men Pepe ook moeten behandelen voor longproblemen die zijn opgetreden na twee hartinfarcten.
In de loop van maandagmiddag staat een overleg op het programma met de medische staf van het Ziekenhuis en leden van de Pepe Dámaso-Stichting (o.a. Trapero, Lobo en García Alámo), over wie de verantwoordelijkheid draagt voor de Stichting die wordt voorgezeten door de kunstenaar zelf; die op zondag 30 maart 2015 heeft laten, weten deze verantwoordelijkheid te willen overdragen zolang hij herstellende is.
De kunstenaar Pepe Dámaso
met spoed opgenomen wegens een hartinfarct
LAS PALMAS DE GRAN CANARIA - zondag 30 maart 2014 - De kunstenaar Pepe Dámaso (Agaete, 9 december 1933) is op zaterdag 30 maart 2014 met spoed opgenomen in het Universiteitsziekenhuis Dr. Negrín in Las Palmas de Gran Canaria lijdend aan een hartaanval kort na 19.30 uur in zijn woning in de Calle Tauro.
Bij het sluiten van deze editie, verkeerde de artiest in ernstige toestand, op de Afdeling Intensieve Zorg.
Bij zijn aankomst in het ziekenhuis in de hoofdstad moest Dámaso gereanimeerd worden na een hartstilstand, waarna men - na ballondilatatie (‘dotteren’) - twee stents (kleine cilinders van gaas) in de kransslagader heeft geïmplanteerd.
Pepe Dámaso.
Ondanks zijn tachtigste verjaardag, die hij in december 2013 heeft gevierd, was Dámaso professioneel nog ongelofelijk actief en nam hij deel aan alle sociale en culturele evenement waarvoor men hem vroeg.
Ter ere van zijn 80ste verjaardag heeft de kunstschilder in december 2013 de titel Doctor Honoris Causa ontvangen van de Universiteit van Gran Canaria
In februari 2014 heeft de kunstenaar in het Gemeentehuis van Tías (Lanzarote) bekend gemaakt, dat in de toeristenwijk Puerto del Carmen het eerste museum met een deel van zij kunstwerken geopend zou gaan worden, in de oude gemeentelijke galerie die gelegen is tussen de Calle César Manrique en de Rambla Islas Canarias.
In die zin heeft de gemeente voorzien, om in maart 2014 met het project te starten, want er bestond de mogelijkheid, dat men een deel van het toegekende pand zou moeten slopen, dat - samen met de grote tuinen - door de Gemeente is verworven in de late jaren 80 van de vorige Eeuw.
Dámaso en het drieluik van Agaete
La villa (het dorp) heeft in het buitengewone Vlaamse kunstwerken een goede bron van emoties en hoofdbrekens
Het onderstaande artikel is geschreven door José Antonio Godoy en op zondag 4 augustus 2013 gepubliceerd in dagblad ‘La Provincia/Diario de Las Palmas’:
AGAETE - feestdag van Nuestra Señora de Las Nieves, maandag 5 augustus 2013 - Pepe Dámaso is er opgegroeid, zijn hele generatie en de mijne, verbonden met de grillen van de plaatselijke Agaetense geschiedenis en het Vlaamse drieluik van Las Nieves, meer door christelijke devotie, dan door artistieke waarde, de aandacht vestigend door middel van de naderende feestelijkheden van augustus ter ere van de Virgen de las Nieves (O.L.Vrouw ter Sneeuw).
Een drieluik, onderworpen aan meerdere speculaties van hen die door de salons zijn getrokken van artistiek en historisch onderzoek en ook, door degenen lopen door de gangen van de populaire roddels, zowel de een als de ander zijn het, ondanks het verschil van mening, eens over de waarde ervan.
Pepe Dámaso.
De ervaring van Dámaso en zijn generatie refereert net als de mijne eraan, hoe we de Vlaamse tableaus op dezelfde manier ontdekten, met de wetenschap, dat de zijpanelen met Sint Franciscus en Sint Antonius en de medaillons van de gevers, de slaap der rechtvaardigen slapen in de ingebouwde kast in de slaapkamer van mijnheer pastoor en wij, tijdens een van de lange perioden van afwezigheid ervan, gezamenlijk naar de tweede verdieping van de pastorie gingen, om ze te bekijken. Het middenpaneel met de overgeschilderde Maagd was ter aanbidding tentoongesteld in de kapel van Puerto de las Nieves..
Ook in de kindertijd van Pepe Dámaso was de wind de voortdurend aanwezige die de Feesten ter Ere van de Maagd van Las Nieves aankondigde, die aan het begin van juli het zand op doet wervelen tot aan de gaspeldoorns bij de bakkerij van Juan Díaz, Andreíta en Teodora, vanuit het Callejón de los Pobres (Steegje van de Armen) - tegenwoordig Calle Norte tot aan El Barranquillo - en hoewel het Dámaso agressief leek, de vuurpijlen die zijn vader maakte en de klimtocht naar Las Peñas, om ze af te steken, rechtvaardigde tot op zekere hoogte het droge karakter wat de wind veroorzaakte.
De meest recente literatuur die de ronde doet over het Vlaamse drieluik van Agaete, of louter gissingen, of het product van onderzoek wat is vertaald naar de toegankelijke taal van de alledaagse stervelingen, houdt niet op sinds Dr. Feo Ramos aandacht besteedde aan Francisco de Armas Merino in een artikel wat al in 1930 is gepubliceerd in het tijdschrift ‘Canarias Turista’ en een deel documenteert van het testament van Antón Cerezo - de Genovese schenker- uit 1535, en vervolgens na hem de geschiedkundige aantekeningen die don Sebastián Jiménez Sánchez, dr. en commissaris erfgoed, als eerste in de pers publiceerde in augustus 1944 in acht afleveringen onder de titel ‘La Villa de Agaete y su Virgen de las Nieves’ (Het Dorp Agaete en zijn H. Maagd ter Sneeuw) en vervolgens in boekvorm, gesponsord door het Gemeentebestuur van Agaete in 1945.
Die publicaties presenteerden, door toedoen van de vulgaire toegankelijkheid, enorme moeilijkheden, net als de werken van de middeleeuwse kopiërende monniken, gaat het, om het voeden van de legende - plattelands in dit geval - vooral als het aankomt op het tegenwoordige proces van het veronderstelde pleito insular (de voortdurende na-ijver tussen Gran Canaria en Tenerife, Red.) die ze zouden hebben gehad met het eiland La Palma en niet met Tenerife, omwille van een paar veroveraars die de Virgen (H. Maagd) wegvoerden en die ons achterlieten met vragen over deuren.
Zeker is, dat gedurende al deze jaren Pepe Dámaso - ondanks, dat hij geconcentreerd was op zijn creatieve, onderzoekende en experimentele werk in zijn symbolische kosmos en chromatische materie - nooit veraf heeft gestaan van de grillen waaraan men het onderzoek en de restauratie van het drieluik heeft onderworpen, wat tot op heden niet is gestopt.
De Fiestas de la Virgen de las Nieves in de kinderjaren en puberteit van Dámaso, zagen hoe zijn in El Refugio en op La Isleta wonende familieleden kwamen, beladen met de opbrengsten van de eigen cambullón (zwendel); het waren middagen met kinderspelen, met snoepjes en balspelen, van ijsjes en tikkertje spelen in de straten en op pleinen. Ervaringen die liefderijk Dámaso gevormd hebben en die grasduint in zijn herinnering, met als gevolg gelach en de gebruikelijke zinnen als: “ik herinner me het jaar… toen ik het vriendje was van…., flirtend met zijn oudste dochter….“
Zinnen, die beladen zijn met een emotionele inhoud en voldoende liefderijk, om deel uit te maken van de volkstraditie, de mondelinge overlevering van de bewoners van Agaete en, ongetwijfeld het artistieke universum wat Dámaso in de loop der tijd is gaan creëren.
Uiteraard bestaat er een vóór en een ná de restauratie van 1963 met het verwijderen van de vuile vernislaag, die Agaete ondersteboven deed zijn met de verschijning van de ‘authentieke’ Virgen, en sindsdien dr. Jesús Hernández Perera heeft herbevestigd, dat Joos van Cleve de maker is van het drieluik van Las Nieves; wat anderzijds ondenkbaar is, dat - hoewel verklaarbaar door de handel met Vlaanderen - in dat tijdperk zulke fijn beschilderde panelen voor Europese imperiums, naar een eiland kwamen, dat geografisch gezien tot Afrika behoort, zo vertelt in zijn inleidingsrede voor het Fiesta de Las Nieves van 2013, de niet minder erudiete dr. Matías Díaz Padrón die, vanaf de restauratie in 1984, Van Cleve erkent als de maker van de zijpanelen die in 1985 naar Brussel zijn gereisd ter gelegenheid van de Euroropalia, wat Pepe Dámaso bewust plaatst in de bruisende banen van zijn kosmologie, met de interpretatie van het drieluik van Las Nieves, als deel van zijn nalatenschap aan het dorp Agaete, de herkomst van zijn volwassenheid.
‘La Rama’ en de ‘Fiestas de Las Nieves’ behandelend, heeft hij - zonder afbreuk te willen doen aan de bijdragen die zijn geleverd zijn door diverse auteurs over de herkomst van het Vlaamse drieluik van Agaete - de professor, geschiedkundige en zijn Agaetense vriend, Antonio Cruz Saavedra geciteerd, wiens rigoureuze onderzoek - zowel naar de herkomst van de bronnen, evenals naar de hoeveelheid daarvan in zijn eigen werk - gepubliceerd is als ‘Las artes plásticas en la Villa de Agaete (Gran Canaria): el tríptico flamenco de las Nieves’ in het Anuario de Estudios Atlánticos van 1990, waarin hij de laatste van zijn 29 gevolgtrekkingen presenteert betreffende de maker van het drieluik: “Kortom, denken we - hoewel het grootste deel van de formele elementen ons leiden tot het vaderschap van Joos van Cleve - dat we voorzichtig moeten zijn in afwachting van andere waarden die ons zijn definitieve auteurschap bevestigen.”
Tegen de restauraties waaraan het Tríptico Flamenco de Las Nieves (Drieluik van Las Nieves) onderworpen is en ook tegen de reizen ter gelegenheid van sommige tentoonstellingen - ofwel gezamenlijk, of wel gescheiden: Brussel, Tenerife en Las Palmas de Gran Canaria - en ondanks de wetenschap, dat het eigendom, de bewaking en de voogdij ervan de verantwoordelijkheid van de Kerk zijn, is er altijd tegenstand geweest bij de bevolking voor de verplaatsing van de Virgen, die - met uitzondering van de restauratie van 1963 - bij diverse gelegenheden kwam door o.a. onnadenkendheid van enigerlei wethouder van de Gemeente en bij andere gelegenheden door het enthousiasme van de bevolking, en zelfs door het gebrek aan begrip tussen het commissariaat en de eigenaar - zoals het geval was bij de retrospectieve tentoonstelling over ‘de figuur van Joos van Cleve en zijn tijd’, die men destijds heeft gehouden in Aquisgrán (Aken) in het jaar 2011 en waarbij de Vlaamse panelen niet naar die stad op reis zijn gegaan, ondanks, dat ze wel waren opgenomen in de catalogus.
De voortdurende waarnemingen betreffende het evidente verval van het Tríptico Flamenco de Agaete ( Vlaamse Drieluik van Agaete) - vooral van het middenpaneel, om reden van conservering en de jaren van processies, waarbij het blootgesteld werd aan het ongenadige weer, zij het niet door een of andere ongelukkige vuurpijl - hebben de diepe Agaetense volksgevoelens duidelijk gemaakt, te bereiken, dat kunst en geloof samengaan in de motivering van de opdracht, de Grancanarische kunstschilder Carlos Morón een kopie te laten maken; dat - naast het hebben van een hoge afbeeldingswaarde en stijlkwaliteit - cruciaals is geweest voor de bewaring van het kunstwerk.
Om te spreken over de culturele sfeer die men ademende in het Agaete van zijn jeud, grijpt Dámaso altijd terug naar zijn vriendenkring, onder wie José Antonio García Álamo, professor, erudiet man en een van de aanhangers van de Fundación Pepe Dámaso (Pepe Dámaso Stichting), de dichter Chano Sosa en van de priester Manuel Alemán (naar wie Agaete haar bibliotheek heeft vernoemd) en Agustín Álamo. Vriendschap die heeft bestaan gedurende de tijd dat ze samenleefden en die feesten meemaakten waarbij iedereen voor het eerst in zijn nette pak verscheen wat in dat tijdperk het dragen van een herenkostuum was.
Op dezelfde manier zoals andere kunstenaars meesters hebben geïnterpreteerd, die hen voorafgingen met identiek, belangrijke werken zoals:
- Picasso met Velázquez,
- Delacroix met Manet,
- Vilamoura met Espriu;
om maar een paar voorbeelden te noemen. Of meer recent, twaalf Costa Ricaanse kunstenaars met Leonardo Vinci in zijn diverse facetten. Zo zal de tachtigjarige Dámaso met zijn zienswijze in relatie tot Van Cleve, het drieluik gaan interpreteren waarmee de bevolking van Agaete al ruim vijf eeuwen, bij regen en wind; weer of geen weer, mee rondsjouwt.
De Damasiaanse kosmos is genereus voor het dorp waaruit hij afkomstig is, het maakt het drieluik tot een aflevering waarin Dámaso zijn ziel blootlegt, een vulkaan van de chromatische stromingen waarvan de effecten doordringen tot in het wezen van het dorp Agaete op de wijze van een erfenis met de warme hand, die het dorp de gehele erfenis van het leven teruggeeft en de energie die geïnvesteerd is in zijn eigen universum, wat nu van ons is.
En net zoals Aken in 2011 besloot een retrospectieve tentoonstelling te organiseren die Leonardo erkent als Noord-Europeaan, zo heeft Gran Canaria over het algemeen en Agaete in het bijzonder, voldoende ruimte en Pepe Dámaso een vruchtbare erfenis, om zich op de komende dagen voor te bereiden, en voor een jaar daarna, als eerbetoon wat een van onze grootsten uit de kunst verdient.
Ondertussen genieten we op 4 augustus van Diana (Vuurpijl), Rama (Tak), Retreta (Terugkeer). En op 5 augustus van de ontvangst van de Virgen bij de aankomst in het dorpscentrum van Agaete, vanuit Puerto de Las Nieves. Waarbij we degenen die afwezig bij het feest, niet zullen vergeten; omdat zij het vanuit andere locaties volgen, niet ver verwijderd van de universele lichtheid van de zwaartekracht van de Damasiaanse kosmos.
Dámaso toont
zijn 'genereuze' relatie met Maspalomas
SAN BARTOLOMÉ DE TIRAJANA - vrijdag 11 mei 2012 - Burgemeester Marco Aurelio Pérez Sánchez heeft op donderdag 10 mei 2012 de officiële opening verricht van de expositie: ‘Dámaso y Maspalomas’; een tentoonstelling waarin de relatie van de kunstenaar Pepe Dámaso met Zuid Gran Canaria is vervat en dan vooral die, met de toeristenwijk van San Bartolomé de Tirajana. De burgemeester heeft dit gedaan in de ochtenduren tijdens een persconferentie, in gezelschap van de minister van Toerisme, Melchor Camón, en ’s avonds voor een honderdtal genodigden in gezelschap van o.a. de minister van Cultuur en Erfgoed van het Cabildo van Gran Canaria, Larry Álvarez. Beide ministers hebben zitting in het Eilandbestuur van Gran Canaria.
Deze tentoonstelling van voornamelijk picturale voorstellingen is samengesteld door de curator Pedro José Franco López als: “tentoonstelling van de crisis” en toont de “genereuze” artistieke relatie van Pepé Dámaso met Maspalomas gedurende de afgelopen 50 jaar, vanaf zijn eerste bemoeienis in 1963, met Hotel Costa Canaria, waarvoor hij de muurdecoratie ‘Balos’ maakte.
Deze compacte, doch fraaie en interessante tentoonstelling is tot oktober 2012 te zien in het Centro Insular de Turismo (CIT) (het kantoor van de VVV in Winkelcentrum Yumbo in Playa del Inglés). De expositie bevat een serie van recent gemaakte werken die Dámaso fris vorm heeft gegeven met de titels: ‘Canarias Dunas’, ‘+palomas’, ‘El Faro con fantasía craneal’, ‘El Faro y las dunas’ en ‘El Ángel de Las Dunas de Maspalomas’.
'Uw razende reporter' aan het werk, hier samen met Pepe Dámaso tijdens de vernissage van diens tentoonstelling: ‘Dámaso y Maspalomas’
Veel van deze werken zijn door de kunstenaar gemaakt als schetsen en tussenproducten voor het kunstwerk, dat dient als logo op het affiche voor de viering van de vijftigste verjaardag van Maspalomas als belangrijkste toeristenbestemming van de Canarische Eilanden, en wat hij vanuit zijn altruïstische roeping cadeau heeft gedaan aan het Gemeentebestuur, net zoals hij heeft gedaan met de affiches voor het ‘Festival Regional de Folklore de Maspalomas’ van 1986, en ‘Universidad de Verano’ van 1993 , evenals voor het ‘Carnaval Internacional’ van 2003.
'El Ángel de Las Dunas de Maspalomas' (die met de vleugels dus!).
V.l.n.r.: De minister van Cultuur en Cultureel Historisch Erfgoed, Larry Álvarez Cardero, van het Eilandbestuur van Gran Canaria, Wim Roxs (corrector van 'Gran Canaria actueel') en Pepe Dámaso.
Instructies en opdracht
Om deze tentoonstelling te organiseren, heeft de kunstenaar twee instructies en een uitdrukkelijke opdracht gegeven. Namelijk, dat deze expositie een weerspiegeling is van zijn verbintenis met Maspalomas in de loop van de afgelopen 50 jaar en, dat deze tentoonstelling ook zal dienen als culturele verwijzing naar de activiteiten die men organiseert ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag: Maspalomas+50; en, vooral, dat het overzicht van zijn werk een didactisch karakter heeft voor het aan toeristen, bewoners, kinderen en jongeren beschrijven van de elementen van cultureel, historisch erfgoed waarover Maspalomas beschikt.
In die zin herbergt de tentoonstelling creaties van de artiest die stammen uit het jaar 1987, zoals het project ‘Arenas, Maspalomas ‘92’, de serie 'Ángeles de arena' uit 2006, de installatie 'Faro de Maspalomas' (1992) en nog veel meer sculpturen en schilderwerk uit diverse tijdperken en en creatieve perioden (zoals het schilderij ‘El Grito’, dat hij vervaardigde met als sponsors de Noorse familie Olsen en als referentie een grote gloeilamp, waarin de spits van de Vuurtoren van Maspalomas geblazen is); evenals twee foto-overzichten van de artiest.
In de ene zijn opnamen te zien van zijn muurdecoraties in de hotels Costa Canaria (1963), Folías (1965) en in Apartamentos Las Arenas, evenals de meer recente muurdecoraties waarmee Dámaso het Hotel Gloria Palace in San Agustín heeft verfraaid.
Tijdens Carnaval: Pepe Dámaso met César Manrique en twee carnavalsvierders.
In de andere fototentoonstelling vallen de ontmoetingen op in Maspalomas, met gemeentelijke autoriteiten, eilandbestuurders en vertegenwoordigers van de Canarische Regering, gedurende de afgelopen 50 jaar.
Cultuur en Toerisme
Dámaso legt uit, dat - eenmaal de ijdelheid overwonnen - hij besloten heeft, zich te committeren aan deze tentoonstelling, die hij kenmerkt als zijnde , “zelfopofferend, didactisch, bescheiden, niet spectaculair, “ en, “dat hij zijn schouders eronder gezet heeft, omdat hij van mening is, dat cultuur niet onverenigbaar is met toerisme; want, beide zijn toerisme en beide zijn cultuur.”
“Ik voel me betrokken (bij de vijftigste verjaardag van Maspalomas) vanwege mijn liefde voor het Zuiden, omdat ik het Zuiden graag mag, dat behoort tot mijn zwakheden, omdat het concept van de duinen me bevalt, de tropische sfeer en de zorgeloosheid van de bewoners, zo bevestigde de artiest.
V.l.n.r: Míchel Jorge Millares, Comisario de Maspalomas +50; Larry Álvarez Cardero, Consejero de Cultura y Patrimonio Histórico Cultural del Cabildo de Gran Canaria; Marco Aurelio Pérez Sánchez, Alcalde-Presidente del Ilustre Ayuntamiento de la Villa de San Bartolomé de Tirajana; José (Pepe) Dámaso; Ramón Suárez Ojeda, Concejal de Turismo del Ilustre Ayuntamiento de la Villa de San Bartolomé de Tirajana; Pedro Franco López, Comisario de “El Ángel de las Dunas”.
Op zijn beurt, dankte burgemeester Marco Pérez Sánchez de auteur, “voor zijn inzet, om met ons deel te nemen aan de vijftigste verjaardag, ondanks de onzekere middelen waarmee we werken.”
Pérez Sánchez benadrukte de expositie van Damáso in het CIT, “als een feit, dat positief is voor Maspalomas, want we zijn voornemens dat - net zoals met de kunst -Maspalomas en het Toerisme voortleven in de tijd en, dat ze dit doen met in een reconstructie, een verbetering van het beheer en met creativiteit.”
De burgemeester heeft ook bevestigd, dat zowel het Gemeentebestuur, evenals het Eilandbestuur Maspalomas willen versterken als toeristische bestemming, “en maken, dat ‘naar het Zuiden komen’, niet alleen betekent: ‘naar het strand komen’, maar ook: ‘van kunst genieten’, zoals de kruisen die voorkomen in veel van de werken van Pepe Dámaso.”
Muurdecoratie (12,70 X 5,80 m) en plafonddecoratie
in Apartamentos 'Las Arenas' - Playa del Inglés.
Pepe Dámaso
Pepe Dámaso is in 1933 geboren in Agaete (Gran Canaria) en is een veelzijdig artiest, die zich manifesteert op velerlei terreinen, dat kan zijn op het gebied van film, fotografie, keramisch ontwerpen, bouwkunde. beeldhouwen, balletdecors, decorbouw, maar hij is toch het meest bekend als kunstschilder met een virtuose techniek in het maken van collages, surrealisme en modern tekenen. Onderwerpen van zijn schilderijen zijn de dood, erotisme en geschiedenis; Dámaso is beïnvloed door César Manrique, Nestor de la Torre en Miguel Ángel Buonarroti.
Muurdecoratie - Hotel Folías - 1965 (gemengde techniek: 7,00 X 3,50 m).
Pepe Dámaso volgde de Escuela de Artes y Oficios de Madrid (1954) en de Escuela Superior de Bellas Artes de Santa Isabel de Hungría - Sevilla - (1955).
Titel: 'Retablo Aborigen'- (3panorama's: afm. 8,20 x 1,50 m) -
zwembad en terras van Talasoterapia Canarias - Hotel Gloria Palace - San Agustín.
In 1952 begint hij te exposeren in een lange reeks van tentoonstellingen, veel op de Canarische Eilanden, maar ook in de meest prestigieuze tentoonstellingszalen in Spanje, zoals die van Madrid, Barcelona, Cádiz, Sevilla, Granada, Palma de Mallorca, Santander enz.
Pepe op de voorpagina van het 'glossy' UXXS-magazine.
Internationaal is werk van Dámaso te zien geweest in o.a. Kopenhagen, Dakar-Senegal, op de Biennale van Venetië-1970, Joegoslavië, Cuba, Lissabon, Parijs, New York, Jerusalem, Funchal-Madeira, Caracas-Venezuela, Londen, Berlijn, Milaan, Porto-Portugal en in Oslo-Noorwegen.
VIDEO
'Dámaso en Maspalomas'
http://www.youtube.com/watch?v=hb94LH_J0r0&feature=player_embedded#t=28s
'De situatie van de kunst op de Canarische Eilanden
is verschrikkelijk'
Pepe Dámaso vraagt verandering
Gran Canaria - vrijdag 2 maart 2012 - De kunstschilder en beeldhouwer hoopt, “dat de crisis zal leiden tot ‘een diepe bezinning’, want met de subsidies is men afgezakt tot: “alles mag.”
“Die situatie die de kunst- en cultuurwereld op de Canarische Eilanden doormaakt, is afschuwelijk.” Dit heeft de Canarische kunstschilder en beeldhouwer Pepe Dámaso bevestigd in het programma ‘La Trapera’ Van Radio San Borondón, terwijl hij zijn bezorgdheid uitte, dat de Canarische cultuur ten prooi zal vallen aan de huidige overheidsbezuinigingen.
Pepe Dámaso Alonso .
Pepe Dámaso Alonso heeft gezegd, dat tegenwoordig een groot aantal kunstenaars hun productiviteit verstikt ziet worden en geen kanalen vindt, om hun creativiteit te uiten en hij is bezorgd over de toekomst van deze jonge kunstenaars. “die minder bevoorrecht zijn.”.
De uit Agaete afkomstige kunstenaar geeft toe, dat het subsidiesysteem slechts enkelen bevoordeelt, “die vergeten, dat kunst in de eerste plaats vechten betekent,” waardoor de crisis dus in de eerste plaats zou moeten dienen, om een tot een ‘diepgaande bezinning’ te komen welke zal moeten leiden, “tot een grondige evaluatie en reflectie, omdat men is gekomen tot: alles mag.”