Tien nederlagen van de Britse Marine
op de Canarische Eilanden
CANARISCHE EILANDEN - 14 sapril 2017 - Er was altijd genoeg moed om de eilanden te beschermen tegen bekende Britse piraten
Jean Fleury
De exporteur Jean Ango introduceerde hem de Canario’s aan te vallen, die hem toevoegde aan zij vloot om vier schepen en vijf galeien te leiden waarmee men de route naar Amerika voer.
In 1522 achtervolgde hij, met het idee ze te overvallen, zeven schepen die vanuit Cádiz vertrokken waren naar de Canarische Eilanden. Ze zochten hun toevlucht op La Isleta (Gran Canaria), die werden verdedigd door de Canarische zeemacht. Hij werd geëxecuteerd in Toledo in 1527.
Van Liverpool naar Veneguera
In 1748 viel een schip Gran Canaria aan via Veneguera. Het was een fregat afkomstig uit Liverpool met 30 kanonnen, en ondersteund door een korvet probeerde men het eiland binnen te vallen via de barranco (het ravijn ) van Veneguera. De commandant-generaal van Canarias, Luis Mayoni, had verordonneerd de havens te sluiten om te voorkomen dat men zou provianderen. De Canarischer milities verplichtte hen te voet te vertrekken. Onder de gevangen was de kapitein van de schoener en de gids die hen had geleid.
John Hawkins
De Canarische Archipel interesseerde hem als handelsplatform voor de Caraïben. Hen ging hem om op zee goederen te ruilen voor slaven. Zijn specialiteit was het wachten op de doorvaart van piratenschepen naar Guinee om die te overvallen. Hij wijdde zich aan dat soort verkeer, omdat het meer winstgevend was dan het verliezen van mannen en boten op de eilanden.
Francis Drake
Hij was een volle neef van Hawkins. Hij was op Canarias in 1583 maar maakte zich belachelijk toen hij het eiland La Palma wilde controleren. Ook mislukte hij op La Gomera. Op eilanden zoals Gran Canaria werd hij verslagen toen hij in 1595 probeerde om de controle over het eiland te krijgen in het gezelschap van Hawkins en enkele andere Engels piraten.
Walter Raleigh
Hij wilde schade toebrengen aan Tenerife en nam in 1595 amper wat vee mee. Komend van Plymouth was zijn bestemming Guyana. Naast Tenerife, was hij op Fuerteventura. Hij naderde met twee schepen met wapens en wijn, maar aangezien hij niet aan wal kon gaan, zette hij koers naar Amerika.
Robert Blake
Hij wilde Canarias innemen maar kon dat met enige schepen alleen doen op Tenerife. In 1657 benutte hij den haven van Santa Cruz als toevluchtsoord om aan land te gaan. Hij kon geen schade aanrichten onder de Canarische bevolking , die hem verwachtte. Hij wilde de confrontatie niet aangaan.
Woodes Rogers
Een gevangenenschip bracht hem naar Tenerife. Hij werd gearresteerd toen hij probeerde te stoppen op het eiland om provianderen. Het is dezelfde piraat die Alexandre Selkin redde die gestrand was op een onbewoond eiland; een feit, waarop Daniel Defoe zijn roman ‘Robinson Crusoe’ baseerde (zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Woodes_Rogers).
George Clifford
In 1598 stopte hij op Canarische Eilanden om Lanzarote te gijzelen van de markies van Herrera. Hij was slecht geïnformeerd, omdat de markies een jaar eerder was overleden. Hij cirkelde acht dagen rond het eiland om artillerie-apparatuur mee te nemen. Het bereikte zijn doel niet.
Horatio Nelson
In juli 1797 verschijnt de Royal Navy onder bevel van Nelson bij Tenerife met negen goed bewapende oorlogsschepen en 3.700 gewapende soldaten. Maar door de vastbeslotenheid en de heldhaftigheid van de gehele Tinerfense bevolking, geleid door Generaal Antonio Gutiérrez de Otero, eindigde de Britse arrogantie en met de rechterarm van de vijandige admiraal op de bodem van de baai van Santa Cruz de Tenerife.
De Nederlaag van de Engelse Vloot .Olieverf - Esteban Arriaga.
Harper’s avonturen 
Begin 1593, valt de kapitein Harper met twee schepen Arrecife op Lanzarote aan. Ze moesten vertrekken. In juli van dat jaar, keerden drie Engelse schepen terug die dezelfde haven aanvielen. Ook zij mislukten door de moed van de Canario’s.
Toen Canarias Engels had kunnen zijn
CANARISCHE EILANDEN - dinsdag 4 april 2017 - Nu de Britten besloten hebben de Europese Unie te verlaten, wat bekend staat als brexit, is het een goed moment om een korte blik te werpen op de Canarische geschiedenis en te ontdekken dat de Eilanden Engels geweest hadden kunnen zijn. Hoewel die mogelijkheid nooit werkelijkheid is geworden, is het zeker dat, op een of andere wijze, Groot Brittannië indruk heeft gemaakt op de Archipel, via de handelsbetrekkingen en het toerisme, dat sinds de jaren ’60 van de 20ste Eeuw een massaal karakter heeft verworven, want vier miljoen van hun burgers komen elk jaar met vakantie op de Canarische Archipel.
Hun piraten en corsairs richten zich op Canarias toen het een doorgangspost was naar Europa van de rijkdommen van het Spaanse imperium in Amerika. Ze vielen diverse punten van de eilanden aan sinds de 16de Eeuw, geïntensiveerd in de 18de Eeuw. Namen als Francis Drake, John Hawkins ,Walter Raleigh, Woodes Rogers, John Jennings en Charles Windon maken deel uit van deze schermutselingen.
De Slag van La Gesta (de Aanval) in 1787 is sindsdien weergeven in talrijke schilderijen,
zoals dat wat hier staat afgebeeld.
Maar de poging tot een invasie op grote schaal, rechtstreeks door de Britse Marine, was wat gebeurde in Santa Cruz de Tenerife in juli 1797, met de aanval van de vloot onder bevel van admiraal Horacio Nelson. De indringer bracht negen oorlogsschepen en 3.700 soldaten. De eilandverdediging werd gevormd door 1.600 manschappen, inclusief miliciens.
In een epische strijd, die bekend staat als de Gesta del 25 de Julio (de Slag van 25 juli), beantwoorden de Tinerfeños het offensief, Nelson raakte gewond, en capituleerde. Bij zijn terugtrekking plaatste men hem op een gouden tapijt, want de autoriteiten van de Eilanden waren zich ervan bewust dat als de Britten een tweede poging zouden ondernemen met een grotere vloot, een tweede Slag veel gecompliceerder zou zijn. Daarom gaf men een diner en een afscheidsparade aan de Engelsen, iets was zelfs sommige plaatsgenoten niet begrepen.
De moed verhinderde geen beleefdheid, en Santa Cruz de Tenerife heeft een straat die vernoemd is naar is naar de Engelse admiraal, bijna een legende, aan de leiding van de belangrijkste zeemacht van die tijd, maar hier vond hij zij nederlaag.
Vanuit deze episode kwam in de twintigste eeuw, een zin die populair is geworden, en die schreef de literaire criticus Domingo Pérez Minik, medeoprichter van het beroemde avant-garde tijdschrift ‘Gaceta de Arte’: "De twee grootste fouten in de geschiedenis van de Canarische Eilanden waren Nelson niet toelaten, en Franco laten gaan;” de commandant van de eilanden, die ging voor een staatsgreep welke eindigde in een burgeroorlog en veertig jaar dictatuur.
Gedenkplaquette opgedragen aan de Suprema Junta in La Laguna.
Het was uitgerekend Franco in 1940, die o 3 oktober in Hendaya doof was en ontwijkend voor Hitler's aanbod om zijn leger op de Canarische Eilanden tijdens de Tweede Wereldoorlog in te schakelen, hoewel het Hitler’s doel was om de Archipel binnen te vallen, wegens het geostrategisch belang. Het was de Operatie ‘Felix’.
Hendaya. 3 oktober 1940.
In die jaren werd Canarias ook begeerd door de Engelsen. De Engelsen geregeerd door Winston Churchill, planden ook de overname van, tenminste, Gran Canaria en Tenerife, in de operatie ‘Pelgrim.’ Hun doelen waren: De haven van La Luz aanvallen en de controle verkrijgen over beide eilanden.
Maar er zouden niet veel decennia verstrijken sinds de aanval van Nelson, toen men uitgerekend het plan opvatte vanaf Canarias en de Canario’s. Tijdens de bezetting van Spanje door Franse troepen in 1808, onder bevel van Napoleon, plande de Junta Suprema de Canarias (Hoge Raad van Canarias) zich onafhankelijk te maken van de Spaanse Kroon om een Brits protectoraat te worden, te integreren in de Verenigde Straten, toe te treden tot het imperium van Brazilië, of tot Latijns Amerika; aldus de geschiedkundige Manuel Hernández. De leidende klassen in dat tijdperk op de Eilanden werden geleid door de Markies van Villanueva del Prado, Alonso de Nava y Grimón.
De Angelsaksische optie brak door en men ging met een schip naar Groot Brittannië om te onderhandelen met de Britse Regering, hoewel gefrustreerd omdat het schip tot zinken werd gebracht, zoals de geschiedkundige vertelt in een boek. Maar, noch een militaire invasie, noch een vrijwillige Canarische overgave aan de Britse Kroon waren noodzakelijk omdat de beide gebiedsdelen een sterke relatie zouden onderhouden. De handel en het toerisme volstaan.
Canary Wharf, Londen
Cabot Square - Canary Wharf
Talrijke Britse scheepvaartondernemingen vestigden zich sinds de 19de Eeuw in de havens van Las Palmas en Santa Cruz de Tenerife: Zij waren verantwoordelijk voor de levering van kolen, de droogdokken, de kleine scheepswerven, en de cargadoors, en van daar vond toen de export plaats cvan landbouwproducten van de Archipel. Met deze gehele historische overgang tussen de twee partijen werd Canary Wharf geboren, een handelszone gevestigd in Londen op het Isle of Dogs, in de wijk Tower Hamlets. De oorsprong ervan was juist de drijvende activiteit van de handel tussen de Canarische Eilanden en Groot-Brittannië.
De Britten zeggen nu, “good bye” tegen de Europese Unie, maar de betrekkingen tussen de Canarische Eilanden en ook het Britse eiland zullen daardoor niet falen. De geschiedenis bewijst precies het tegendeel.
‘La Gesta’ (‘De aanval’) op Santa Cruz’
SANTA CRUZ DE TENERIFE - woensdag 20 juli 2016 - Op 22 juli 2016 wordt de historische veldslag (van 25 juli, de dag van Santiago - Sint Jacobus Apostel - in 1779, in Santa Cruz de Tenerife) door ruim 50 amateur-acteurs nagespeeld in getrouwe kopieën van de uniformen en wapenuitrusting van destijds; jaarlijks wordt op deze wijze herdacht, dat admiraal Nelson op Tenerife zijn rechterarm verloor (zijn standbeeld staat op de pilaar op Trafalgar Square in Londen).
De aanval op Santa Cruz de Tenerife is una Gesta (een Slag) die is ingezet dor de Britse Marine, waarmee Horatio Nelson met de verovering van de stad Santa Cruz de Tenerife de Archipel wilde onderwerpen aan de Britse Kroon. Deze poging van de Engelsen het eiland te veroveren werd gefrustreerd door de verdedigingstroepen van de stad en de Canarische milities, onder leiding van generaal Antonio Gutiérrez de Otero.
Het Castillo de San Andrés speelde en belangrijke rol in de verdediging van Tenerife tijdens de aanval van Nelson die plaatsvond van 22 t/m 25 juli 1779. en waarbij aan Engelse zijde 44 doden vielen, 177 manschappen verdronken, er 5 vermist raakten,123 gewond en 300 gevangen werden genomen door toedoen van de 8.000 manschappen van generaal Jarvis. De Canarische verliezen waren 72 manschappen (32 doden en 40 gewonden).
Nelson zwaar gewond tijdens de aanval, olieverfschilderij van Richard Westall
Admiraal Nelson voerde de aanval uit met de schepen HMS Theseus (74 kanonnen), HMS Culloden (74 kanonnen), HMS Zealous (74 kanonnen), HMS Leander (50 kanonnen), en de fregatten HMS Emerald (36 kanonnen), HMS Seahorse (kanonnen).
Zie voor meer details o.a.:
https://es.wikipedia.org/wiki/Ataque_a_Santa_Cruz_de_Tenerife_(1797)
en:
http://www.abc.es/historia-militar/20130401/abci-perdio-brazo-201303251229.html
het tijgerkanon:
https://es.wikipedia.org/wiki/Ca%C3%B1%C3%B3n_Tigre
Waarom de nederlaag van Nelson bij Tenerife
de sleutel vormde
waarom Canarias nu onderdeel van Spanje is
SANTA CRUZ DE TENERIFE - Pedro Galán García de Stafchef van Canarias schrijft over de Gesta (Samenloop van omstandigheden) van 25 juli 1797 en de heldhaftigheid van de eilandbewoners:
“Tussen 22 en 25 juli 1797 probeert een Brits eskader, bestaand uit negen schepen onder bevel van admiraal Horatio Nelson, de haven van Santa Cruz de Tenerife in te nemen en deze versterkte locatie te veroveren, -dan de enige op Canarias,- om daarna de rest van het eiland te bezetten en vervolgens de complete Archipel.
Nederlaag van de Britse vloot" - Olieverfschilderij van Esteban Arriaga.
Het excuus om de werkelijke bedoeling van de Britse pogingen te verbergen, is het overmeesteren van een schip met goederen uit het Oosten - dat voor anker lag in de haven van Santa Cruz - om zich meester te maken van de versterkte locatie en alle zilveren munten van de Koning, en bovendien een flinke bijdrage in contanten te verlangen.
De aanval is uitgevoerd onder leiding van de vloot-admiraal Jervis, vanuit zijn positie de Spaanse vloot in Cádiz te blokkeren. De strijdmacht onder Nelson bestaat uit negen oorlogsschepen en 3.700 soldaten. Het eiland wordt verdedigd door 1.600 mannen, onder wie leden van de Canarische milities, vissers, boeren en ambachtslieden, onvoorbereid, zeer slecht bewapend en met versterking van een Frans fregat: ‘La Mutine’, dat twee maanden daarvoor door de Britse troepen was geconfisqueerd, plus een beperkt aantal artillerie-soldaten en kanonniers, onder bevel van de Canarische commandant, de generaal-majoor Antonio Gutiérrez.
Vastberaden en heldhaftig
De ervaring, de wil tot winnen, en een minutieuze voorbereiding van de verdedigingsplannen door generaal Gutiérrez, de vastberadenheid, en de heldhaftigheid van de Tinerfense eilandbevolking, dwarsboomden de Britse bedoelingen, waarvan de gelande troepen verslagen zijn in de ochtend van 25 juli.
Verliezen
De Britse verliezen zijn 233 doden en 110 gewonden, inclusief Nelson zelf, die zijn rechterarm heeft verloren. Aan Spaanse zijde zijn 24 doden en 35 gewonden. De herkomst van de gevallenen bij deze actie toont duidelijk de interactie aan tussen het volk en het leger: negen man van de reguliere strijdmacht, zeven van de Canarische militie, vier landbouwers, twee Spaanse matrozen, en bovendien twee Franse matrozen; wat maakt, dat ruim de helft burgerslachtoffer is.
La Gesta del 25 de julio de 1797
Deze actie, die bekend is als La Gesta del 25 de julio de 1797 (De Gebeurtenissen - de Heldendaad - van 25 juli 1797), waarbij generaal Gutiérrez het Engelse eskader - onder leiding van admiraal Horatio Nelson - overwint, is een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van Canarias.
Ondanks het feit, dat het een overwinning van groot belang is, omdat het een strategische zet van de eerste orde heeft verijdeld, moet deze echter ondergebracht worden in de tijden van oorlog tegen Engeland.
Markies de Lozoy beschrijft in zijn ‘Historia de España’, “dat dit de meest vreugdevolle pagina is in de geschiedenis van Canarias sinds de inlijving van de eilanden bij Spanje.”
(*Noot van de ‘GCa’-redactie: Hierbij ziet meneer de markies de aanval van de Hollandse Viceadmiraal Pieter van der Does in 1599 op El Real de Las Palmas - op Gran Canaria - over het hoofd!).
Een grote overwinning
Gezien vanuit militair standpunt bestaan er bovendien factoren die de overwinning groter maken. Ondanks dat het beschouwd wordt als een verstevigde locatie, is de defensie van Santa Cruz verre van adequaat voor een afdoende verdediging. De middelen die men heeft voor de verdediging, zijn heel beperkt. De afstand tot het Península (Schiereiland = het vasteland van Spanje) is zo groot, dat het onmogelijk is om op tijd versterking aan te voeren.
Blokkade
De Engelse vloot is dan de sterkste ter wereld, en admiraal John Jervis bewijst dat de discipline en de opleiding van zijn mariniers cruciaal zijn om ze te maken tot een onverslaanbaar oorlogswapen. Daaraan moet nog de hoge moraal van deze vloot worden toegevoegd, die afkomstig is van het winnen van enkele ontmoetingen die zij in de afgelopen tijd hebben gehad en… van het geblokkeerd blijven van de Spaanse vloot in Cádiz.
Zelfs bereid voor Spanje te vechten
Het is daarom een veldslag waarin de Tinerfense bevolking en het reguliere leger een grote rol hebben gespeeld, door de Engelsen af te slaan, die bovendien geleid worden door de man in de categorie van admiraal Nelson die nooit eerder is verslagen. En dat houdt in, dat Spanje een absoluut belang heeft in het behouden van Canarias, de natie die op haar beurt heeft getoond, dat ze een deel van Spanje vormt, en zelfs bereid is daarvoor te vechten.
De Slag
Gutiérrez stelt een perfect verdedigingsplan op met de beperkte middelen die beschikbaar zijn, omdat naast hun professionele en menselijke kwaliteiten, ze een grote ervaring hebben: 68 jaar oud heeft hij zijn leven al vechtend op het Península (Schiereiland = het vasteland van Spanje) doorgebracht en bijna iedereen had deelgenomen in zeven oorlogen en de Engelsen en al twee keer verslagen, op Falklandeilanden, waar de strijdmacht landde, en op Menorca.
Uiteindelijk ontmoet Gutiérrez hen voor de derde keer op Canarias en verslaat ze, omdat hij weet wat hij moet doen, en doet dat goed: hij neemt een serie voorzorgsmaatregelen; niet toevallig, maar op basis van zijn kennis; namelijk de uitgebreide informatie welke hij is begonnen te verzamelen sinds zijn aankomst op de eilanden zes jaar eerder, en door de minutieuze perfectie van de verdedigingsplannen die hij sindsdien voortdurend uitvoerde.
Omsingeling bij het Santo Domingo-klooster
De schepen van Nelson waargenomen hebbend in de nacht van 21 op 22 juli, geeft generaal Gutiérrez de opdracht de verdediging voor te bereiden op een dreigende aanval; daartoe verzamelt hij de troepen waarover hij beschikt, slaagt erin de Britten klem te zetten en de havenpier te bezetten, om te voorkomen, dat er versterking zou worden aangevoerd; om dan te eindigen met de omsingeling van het grootste deel van de aangelande troepen bij het Santo Domingo-klooster.
Zodoende,zijn alle pogingen van Nelson en zijn mannen vruchteloos, en die situatie leidt tot overgave en capituleren.
Exacte kennis over de situatie
Er zijn veel anonieme Spanjaarden en anderen die opvallen door hun vaardigheid en moed in de strijd, en door de technische vaardigheid en initiatief , zoals van de luitenant Grandi, die een maas in het net opende en beschikt over de op het strand opgestelde batterijen die voorkomen dat Nelson kan landen; en door hun vermogen zich te bewegen en overal aanwezig te zijn, zoals de luitenant Vicente Siera, die het Plaza de La Pila vijf Engelse soldaten gevangen neemt en deze overdraagt aan generaal Gutiérrez - die het op dat moment ontbreekt aan correcte informatie - en zo een exacte kennis verstrekt over de situatie van de Britse troepen.
Eerste poging mislukt
Nelson probeert eerst een manoeuvre om Santa Cruz te omsingelen en landt nabij Bufadero, wat mislukt omdat men in de opmars vanuit La Laguna naar Santa Cruz op de bergen stuiten, en waarschijnlijk de moeilijkheid van het terrein ten noorden van Santa Cruz niet kent.
Zodra deze eerste poging mislukt, forceert hij een frontale verassingsaanval, maar doet dat juist op de plaats waar men hem verwacht, en dankzij de succesvolle verdedigingsplannen wordt hij opnieuw verslagen.
Men kan niet zeggen dat Nelson bij vergissing handelt. Hij is een groot zeeman, neemt initiatief, heeft een groot overwicht aan vuurmonden, een veel groter aantal strijders, zijn manschappen op zee zijn goed uitgerust, gedisciplineerd en getraind en hebben geen zeeslag verloren. Maar in Santa Cruz doet zich geen zeeslag voor, maar een landing en is hij op land verslagen.
De Britse bedoelingen
In tegenstelling tot wat men wil geloven, is de aanval op Santa Cruz niet slechts een piratenaanval om de bezittingen van eenvoudige burgers te plunderen. Integendeel, het ambitieuze Britse plan omvat een dubbel strategisch doel. De eilanden zijn een verplichte halteplaats voor schepen van die tijd, want het Suezkanaal is nog niet geopend en alle schepen afkomstig uit Europa naar Amerika, Afrika en het Verre Oosten moeten de Eilanden aandoen.
Daarom is het voornaamste doel, Spanje te ontdoen van de immense steun van de Eilanden op de route naar het Amerikaanse continent, wat een harde klap veronderstelt te zijn. Als de Eilanden bovendien in zijn handen vallen, zijn de aanvallen veel gemakkelijker op de konvooien en de vloten die heen en weer varen naar Amerika.
Eind achttiende eeuw beleeft Groot-Brittannië haar grootste expansie, maar de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten en het onvermogen om Spanje haar Amerikaanse bezittingen te ontworstelen, vereist zich te richten op Afrika en Azië, met name India.
En om de route naar India te ondernemen zijn bases in de Atlantische Oceaan en de Indische Oceaan noodzakelijk
Het tweede doel
Het is duidelijk dat het overheersen van de Archipel hen in staat stelt om aan die behoefte te voldoen, want Canarias is een fundamentele tussenstop voor de ravitaillering van de schepen, zodat de verovering van Santa Cruz van cruciaal belang is voor hun plannen. Eenmaal deze plek veroverd te hebben, is het voor hun defensie, rekenend op de overheersing op zee, relatief gemakkelijk de rest van de eilanden van de Archipel te veroveren. Dat is het tweede doel van de aanval: voet aan wal krijgen op de Atlantische route.
Om dat te bereiken, wil Nelson eerst Santa Cruz veroveren, vervolgens Tenerife en zeker ook de rest van de Eilanden. Dat blijkt duidelijk uit de correspondentie tussen Nelson en zijn superieur en chef van de vloot, de admiraal Jervis, als het aanvalsplan voor Tenerife vorm begint te krijgen in het voorjaar van 1797.
Gibraltar
Deze overwinning is dermate belangrijk voor de Engelsen, dat Viera y Clavijo de mening van William Pitt, graaf van Chatham, weergeeft, die al in 1747 praat over de wenselijkheid van het ruilen van een van de Canarische eilanden voor zijn, “geliefde een belangrijke bezit Gibraltar.”
Franse vloot
Gelukkig, worden de Britten gedwongen door het contract dat General Gutiérrez hen oplegt, nooit meer de Canarische Eilanden aan te vallen, en hebben ze geen andere keuze dan de Atlantische route te vergeten en terug te keren naar de Middellandse Zee en Egypte, waar ze het jaar daarop doorgaan vechten, maar deze keer tegen de Franse vloot.
'Het ondertekenen van de Britse capitulatie’, geschilderd door Pedro de Guezala y García
De capitulatie
De capitulatie-voorwaarden, zeker meer dan een gentlemens agreement (herenovereenkomst), volgen het model van wat men dan al heeft ervaren op de Falkland Eilanden en Menorca en vormen het paradigma (zienswijze) van de laatste militair actie, waarbij de eer en vrijgevigheid over de overwonnene de norm zijn om de overwinnaar groter te maken.
In ruil voor de belofte niet opnieuw de Canarische Eilanden aan te vallen, laat men de gevangenen vrij, verzorgt men de gewonden naar behoren, geeft men de overwonnen vloot de beschikbare ravitaillering, en kent men de overwonnene de mogelijkheid toe, eervol met vlag en wimpel te vertrekken.
Gutiérrez en Nelson wisselen geschenken uit en brieven van wederzijds respect en beleefdheid. Laatstgenoemde biedt aan, om persoonlijk de oorlogsbuit over te dragen aan de Spaanse autoriteiten in Cádiz.
In de woorden van de geschiedkundige Agustín Guimerá Ravina: “vertegenwoordigt de eilandoverwinning op Nelson aldus een van de laatste episoden van een oorlog van het antieke regime, waar ridderlijkheid en de menselijkheid acte de présence gaven.”
Inderdaad zal een paar jaar later de Onafhankelijkheidsoorlog een heel ander gezicht tonen waarbij elk greintje van menselijkheid verdwijnt; daartoe is het voldoende, om het indrukwekkende werk van de geniale Francisco de Goya te observeren.
Historische betekenis
Canarias is tegenwoordig Spanje, en is vooraanstaand aanwezig in ons vaderland in de Atlantische Oceaan, omdat de Canario’s dat zo gewild hebben, vertegenwoordigt door de Tinerfeños, sinds nu precies 218 jaar geleden.
Wat als...
Als het anders geweest zou zijn, is het onmogelijk voor te stellen wat nu de situatie geweest zou zijn met de Spaanse vloot na de actie bij Cabo San Vicente (Portugal), die geblokkeerd is in Cádiz, waardoor een veronderstelde steun aan Canarias in 1797 onmogelijk was.
Het blokkeren van de vloot en de oorlog met Engelsen zou jaren zijn gaan duren, waardoor bij de bezetting van Gibraltar dan ook die van Canarias zou zijn gevoegd, en als men de Peñón (Rots) al niet kan herstellen, hoe moeilijk zou dat dan nu zijn geweest met de Eilanden.
Dan komt de nederlaag van Trafalgar in 1805, met de vernietiging van de vloot en het absolute verlies van de controle over de zee; een essentiële functie voor het herstel van de Archipel, onmiddellijk na Onafhankelijkheidsoorlog die absoluut alle middelen van de Natie absorbeert tussen 1808 en 1814.
En bijna overlappend vanaf het einde van de Onafhankelijkheidsoorlog, de bewegingen van de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlogen, de confrontaties tussen de absolutisten ende liberalen, de Carlistische oorlogen.
Dit alles zou gebeurd zijn met de verovering van de Canarische Eilanden; in onze roerige negentiende Eeuw een onmogelijke droom.
Generaal Gutiérrez
De generaal Gutiérrez heeft bij leven nooit de waardering gekregen die hij verdient voor zijn acties in de loop van zijn militaire carrière.
De verdediging van Canarias is de meest glorieuze bladzijde in de conduite-staat van deze militair die een heel leven heeft gewijd in dienst van Spanje, die van zijn eerste stappen als kadet tot aan zijn overlijden als luitenant generaal van de Koninklijke Legers en als Commandant Generaal van de Canarische Brigade, 63 jaar dienst heeft vervuld en die zwaar gewond raakt bij de Slag om Algerije, na deelgenomen te hebben aan talrijke oorlogsfeiten; de meest belangrijke waren die van eilanden en tegenover dezelfde vijand: de Falklands, Menorca en Santa Cruz de Tenerife.
Met de komst van Gutiérrez naar de Eilanden in januari 1791 beginnen de voorbereidingen voor een mogelijke marine-aanval. Het maken van diepgaande analyses van de defensieve situatie van Tenerife en van de Archipel vereist studies en oordelen van zijn belangrijkste ondergeschikten en gegevens van alle soorten van civiele autoriteiten. Gutiérrez bezoekt alle eilanden, beoordeelt beschikbare informatie op adequate wijze, en vraagt onvermoeibaar versterking en ondersteuning van het Hof.
De confrontatie
Gutiérrez organiseert de beschikbare troepen, regelt de beste bewaking, geeft instructies, organiseert observatieposten, maakt een berichtensysteem te voet en te paard om perfect geïnformeerd te zijn over alles wat er plaatsvindt. Stelt orders en plannen op en houd voortdurend contact met zijn ondergeschikten.
Uiteindelijk weet Gutiérrez welk gevaar er dreigt, dat de verdedigende situatie precair is en niet beperkt is tot zich te beklagen, maar weet, hoe hij het beste zijn ervaring en professionaliteit kan benutten, met de beperkte middelen die beschikbaar zijn: de confrontatie aangaan met een veel krachtiger vijand, uitgerust en getraind.
In zijn Inleiding van het boek: ‘El General don Antonio Gutiérrez, vencedor de Nelson’ (‘De generaal Antonio Gutiérrez, overwinnaar van Nelson’), van Pedro Ontoria Oquillas, bevestigt generaal Emilio Abad, dat het om het schrijven gaat van een vergelijking tussen het gidsgedrag wat de Koninklijke Verordeningen vertonen en het leven van de generaal Gutiérrez.
"Maar het blijkt vrijwel de bevoegdheid te zijn van wat kan worden beschouwd als de belangrijkste morele en professionele normen voor het leger in lijn met de algemene gebeurtenissen en feiten. Alles, van Gutiérrez: zijn vermogen om beslissen als degene die gehoorzaamd wordt; de meest accurate boekhouding en tijdige handhaving van verordeningen; het eisen van gehoorzaamheid van zijn ondergeschikten; het vervullen van orders van bovenaf met dezelfde vastberadenheid en nauwkeurigheid; dat allemaal, en meer, komt tot uiting in zijn leven."
Net zo opmerkelijk is de grote voorzichtigheid, ernst en helderheid van geest waarmee Gutiérrez op elk moment handelt, om niet de schaarse krachten in gevaar te brengen en vooral niet de inwoners van Santa Cruz te riskeren
Redenen voor een overwinning
Zoals is vastgesteld, is deze grote overwinning, deze prestatie mogelijk gemaakt door de wil van Gutiérrez om te winnen, maar vooral de heldhaftigheid waarmee de mensen van Tenerife vochten. Omdat het leger onderbezet was en hoewel hij het briljant speelde, kon hij niet de enige architect van de overwinning zijn.
De overwinning is deels bereikt door Gutiérrez, deels door het reguliere leger, en voor een groot deel door de strijd en heldhaftigheid van de mensen van Tenerife, velen van hen hebben zelfs hun leven gegeven in deze gesta (gebeurtenis), zonder een andere vergoeding te zoeken, dan die van de drang te voldoen aan wat hun plicht was, wat hun beloning was.
Gelukzalige Eilanden
Uiteindelijk projecteerde Nelson een aanval op Santa Cruz de Tenerife om het eiland te onderwerpen en toe te voegen aan het mandaat van de Britse Kroon, maar heeft hij geen rekening gehouden met de professionaliteit en de wil van generaal Gutiérrez om te winnen, noch met het patriottisme, het plichtsbesef en de vrijheidsliefde van alle bewoners van de Eilanden die op 25 juli 1797 voor eigen recht de geschiedenis zijn ingetreden en die, onder veel meer, om die reden Afortunadas (Gelukzalige) zijn en Canarias tegenwoordig Spanje is als vooruitgeschoven aanwezigheid van ons Vaderland in de Atlantische Oceaan, omdat de Canario’s dat wensten op de dag van Santiago en daarvoor hun leven gaven,”
Is getekend, 
Pedro Galán García,
generaal stafchef van het Canarische Leger.
Toen voetvolk van Tenerife
Admiraal Nelson’s arm ‘ripte’
SANTA CRUZ DE TENERIFE - maandag 20 juli 2015 - Tot spot van de Engelsen is Canarias niet alleen een plaats van ‘zon en strand’, daar waar het ‘Perfide Albión’ een vernederde nederlaag leed in hun poging hen te onderwerpen. De held van Trafalgar had beloofd, dat hij ze niet opnieuw zou aanvallen.
Er was een tijd dat vooraanstaande bewoners van het ‘Perfide Albion’ (zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Perfide_Albion) naar de Spaanse kusten kwamen voor andere zaken dan ‘zon en strand’. Het waren Engelsen op jacht naar nieuwe gebieden voor hun Kroon en haar strategische belangen op de zeeën en de handel met Amerika en West-Afrikaanse kust. Dat was tijdens de warme dagen van 22 tot 25 juli 1797 het geval toen Admiraal Horatio Nelson - degene die in Londen nog altijd trots troont op hartje Trafalgar Square - Santa Cruz de Tenerife wilde veroveren en daarmee de altijd, strategisch zijnde Canarische Eilanden in gevaar bracht.
National Maritiem Museum: Een deel van het schilderij van Richard Westall waar Nelson op Tenerife in onmacht is gevallen omdat hij gewond is geraakt aan zijn rechterarm.
Maar de Britse held vergiste zich in de moed en vastberadenheid van een volk - de Tinerfeños - dat onder bevel van generaal Antonio Gutiérrez de Otero (Aranda de Duero 1729 - Tenerife 1799) een eind maakte aan de vrijmoedigheid van de Engelsman waarbij de schermutseling hem zijn rechteronderarm kostte en Nelson op het punt stond zijn leven te verliezen, dat hij acht jaar later verloor in de wateren nabij Trafalgar.
Portret van Horatio Nelson, door Abbot.
"Boeren, vissers, ambachtslieden en bedienden; kortom voetvolk - van het ene uiterste van het eiland naar het andere - verdedigde de stad Santa Cruz de Tenerife," zo legt Jezus Jiménez Villanueva uit, de auteur van de historische roman ‘El fuego de bronce’ (‘Het vuur van brons"’ - Uitgeverij: Libros Libres) die nauwgezet de grote prestatie van 25 juli reconstrueert. Met de auteur duiken we in die episode uit de geschiedenis van Spanje die verdwenen en vergeten is zoals zo vele anderen. En met iemand die boven alles stond: de uit Burgos afkomstige Generaal Gutiérrez de Otero.
Strategische redenen voor de aanval op Tenerife
Maar wat deed het Verenigd Koninkrijk besluiten over te gaan tot de verovering van Tenerife? Wat leidde ertoe, dat Nelson in de vroege ochtend van 22 juli met 2.000 mannen en 393 vuurmonden op de kust landde? Het antwoord vinden we in de nederlaag die vijf maanden eerder door de Spaanse Armada was geleden bij Kaap Sint-Vincent (Portugal), zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeeslag_bij_Kaap_Sint-Vincent_(1797)
“De kans om Santa Cruz in te nemen, de belangrijkste, sterke plaats en de zetel van de Capitanía General de Canarias (Admiraliteit van de Canarische Eilanden) deed zich voor aan het begin van de lente van 1797. Toen de Spaanse Armada door de Britse vloot geblokkeerd was in de Baai van Cádiz, na verslagen te zijn op 14 februari tegenover de Kaap Sint-Vincent (Portugal).”
“Deze kans werd zowel door Nelson waargenomen, evenals door zijn directe baas, admiraal John Jervis, generaal van de Vloot in de Middellandse Zee. In een brief die Nelson naar Jervis stuurde, gedateerd 12 april 1797, werd het plan voor de invasie gesmeed. Uit deze en andere missieven, blijkt overduidelijk, dat het de Britse intentie was, Tenerife te bezetten en stapsgewijs alle eilanden in te nemen.”
“Het geostrategische belang van Tenerife en van de Canarische Eilanden was de zwaarwegende reden voor het Britse Rijk, zich te vestigen op de Spaanse overzeese domeinen en niet alleen op Tenerife, maar op de gehele Canarische Archipel, was de ambitie van Groot Brittannië; omdat hun eilanden een buitengewoon Atlantisch platform zouden vormen als toevluchtsoord, en voor de ravitaillering van de Royal Navy, gezien de belangen van de Britten in de Nieuwe Wereld.
Nelson raakt gewond bij de Slag om Santa Cruz de Tenerife.
VIDEO:
https://youtu.be/uTvc-EF0TN4
De vroege ochtend van 22 juli
En zo was het, dat in de vroege ochtend van 22 juli de Britse gasten en hun acht schepen, met gebruikmaking van de volledige duisternis, voor de kust van Tenerife lagen om met de landing te beginnen. Het Engelse eskader bestond uit een slagorde met haar vlaggenschip de ‘Theseus’; en de schepen ‘Culloden’ en ‘Zealous’, de fregatten ‘Seahorse’, ‘Emerald’ , ‘Terpsichore’, de kotter ‘Fox’, de kanonneerboot ‘Rayo’ en het schip ‘Leander’, dat afkomstig was uit Lissabon en zich op 24 juli bij de expeditie voegde. In totaal 393 vuurmonden en 2.000 goed getrainde en bewapende manschappen. Het plan leek erop, flink aan te willen vallen.
Van haar kant bestonden de verdedigingswerken van de stad Santa Cruz de Tenerife uit slechts 60 veteranen schutters en 320 miliciens (voor het bedienen van 889 kanonnen in 16 batterijen), 247 soldaten van het Batallón de Infantería de Canarias, 60 van de vaandels van La Habana op Cuba, 110 van de ‘Mutin’ (een Franse korvet, dat twee maanden eerder voor de rede van Santa Cruz was veroverd op de Britten), en de militie-regimenten van La Laguna, La Orotava, Garachico, Güímar en Abona, plus 900 boeren ( toegevoegd aan de batterijen), amper militair getraind en voor het merendeel bewapend met landbouwgereedschap.
Aan het hoofd van de verdediging stond de luitenant-generaal Antonio Gutiérrez de Otero, toen al een man van 68 jaar oud.
Gutiérrez de Otero.
Bij het ochtendgloren van 22 juli hebben de acht schepen voor de kust van Sant Cruz 39 sloepen te water gelaten met 900 manschappen, onder bevel van kapitein Trowbridge, de commandant van de ‘Culloden’. Het tij zorgde voor vertraging en pas in de ochtend werden ze ontdekt. Vanaf het kasteel van El Paso dreef het kanonnenvuur hen terug naar de schepen, de verrassingsaanval was mislukt.”
Om 9 uur in de ochtend verordonneerde Nelson een andere landing, koste wat kost. Het plan bestond uit het aanvallen van het kasteel van Paso Alto, om van daar uit het belangrijkste fort te beschieten, dat van San Cristóbal, waar Gutiérrez zich bevond onder het gewone volk, terwijl de infanterie vanaf land aanviel. Deze keer slaagden 900 manschappen erin aan land te gaan op het strand van El Bufadero (noordwest van Santa Cruz), maar 200 Spanjaarden sneden hen de pas af vanaf de nabij Pas Alto gelegen bergtop, wat de indringers verplichtte, dekking te zoeken achter de top van de Ramona. Tussen de twee strijdkrachten lag het brede Valleseco.
"Onder een brandende zon wisselde men in het veld musket schoten en dat van een enkel kanon (gewelddadig genoemd). Zonder water of voedsel, en geen kans om vooruit te komen, gaf Trowbridge bij zonsondergang de order zich terug te trekken. Nelson moest geïrriteerd zijn; zijn plannen lukten niet, dus besloot hij een massale aanval te zetten," zegt de auteur van ‘El fuego de bronce’ (‘Het bronzen vuur’).
De Britse aanval, geschilderd door Francisco Aguilar (Museo Naval).
In de nacht van 24 juli gingen in 30 sloepen met 1.900 manschappen aan land, die van de kotter ‘Fox’ en een vissersboot van het eiland enkele dagen later. “Het doel was om een bliksemaanval vanaf het strand rechts van het Principal kasteel uit te voeren en via de mondingen van de barrancos (ravijnen) links daarvan, onmiddellijk het kasteel van San Cristóbal aan te vallen en te veroveren,” zo legt Jesús Villanueva uit.
Om 01:30 uur op 25 juli werden de boten ontdekt vanaf de batterij aan het kadehoofd. Onder onophoudelijk vuur van de kanonnen op de kade, en van de batterijen van San Cristóbal, Santo Domingo, San Pedro, Paso Alto, San Telmo en La Concepción, slaagden ongeveer 700 manschappen erin aan land te geraken, de meesten via de barranquillo van Aceite en via de baai van Blas Díaz.
“Slechts een handvol Engelsen slaagde erin dat via het strand links van het Principal-kasteel te doen, wat in een hel veranderde door het spervuur van het kanon ‘El Tigre’, waarvan
langs het strand de dag daarvoor de weg was geopend voor de plaatsing ervan, door een inzichtelijk initiatief van de luitenant Francisco Grandi Giraud. Nelson, zwaar gewond en meer dood dan levend ging terug aan boord van de ‘Theseus’; de chirurgijn moest Nelson’s rechter arm amputeren net boven de elleboog. Tot overmaat van ramp voor de Britten, zonk de kotter ‘Fox’ door toedoen van de Spaanse artillerie, en ging binnen enkel minuten naar de kelder met 150 mannen, plus munitie, wapens en benodigdheden voor de inname van het kasteel van San Cristóbal.”
De Engelse capitulatie: Nelson’s belofte
In de vroege ochtend van 25 juli werd er onophoudelijk en bloedig gevochten op de stranden in de straten en op de pleinen van Santa Cruz. Vanaf de straathoeken uit huizen, in de schaduw, schoten de manschappen van het Batallón de Infantería de Canarias op de Britten die zich probeerden te hergroeperen om het Kasteel te bestormen. Maar gedesoriënteerd, verdeelden zij zich over de stad.
Generaal Gutiérrez verdeelde het Batallón de Infantería in vieren, en aan elke sectie voegde hij contingenten miliciens toe, en positioneerde hen zodanig, dat ze een barrière voor de Britten vormden die zich verdeeld in de stad bevonden.
'De Engels capitulatie’,
een olieverfschilderij van Nicolás Alfaro (Museo Naval) (Marine-museum).
“Tegen het vallen van de avond slaagden de Spanjaarden erin, in de nabijheid van het Santo Domingo-klooster, de aan land geraakte troepen te omsingelen, waar de indringers naar toe waren gevlucht. Nelson, pas geopereerd, verordonneerde een laatste poging, om met 200 mannen in 15 sloepen de zaak te versterken, maar bij het licht van de dageraad werden die afgeslacht door de kustartillerie. Zij die in het klooster verbleven (onwetend van Nelson’s situatie) besloten te capituleren, onder bepaalde voorwaarden.”
De overgave werd getekend in het kasteel van San Cristóbal op die ochtend van de 25ste juli in 1997. De generaal Gutiérrez tekende namens Spanje, de commandant van de ‘Zelous’, Samuel Hood, deed dit voor Brittannië.
Gutiérrez accepteerde een gewapende aftocht, met oorlogstrom, op voorwaarde van het erewoord van Nelson persoonlijk, dat geen enkele Engelse vloot Canarias zou aanvallen, plus dat de overwonnen een missive naar Cádiz zouden brengen met bestemming Madrid, met het bericht van de Spaanse overwinning.Een belofte, die de Engelsen zijn nagekomen.
De gewonden werden met volledige menslievendheid behandeld; een feit, waarvoor Nelson Gutiérrez persoonlijk heeft bedankt in de eerste brief die hij, in het Engels, ondertekende met zijn linkerhand. De brief heeft men bewaard.
Wat was de uitkomst van de strijd die Nelson verloor? Van de 1.300 Britten die aan land gingen, zijn er 700 gedood, of raakten gewond, tegenover 24 Spanjaarden die zijn omgekomen.
In Santa Cruz beleven wapens achter, benodigdheden en, in het bijzonder, twee Britse vaandels (die tegenwoordig ten toon gesteld zijn in het museum van het Centro de Historia y Cultura Militar de Canarias, in de vestiging in Almeyda, in Santa Cruz de Tenerife) welke veroverd zijn in de strijd op die 25ste juli van 1997.
Het belang van Gutiérrez de Otero
In de verdediging van Santa Cruz de Tenerife heeft de generaal Gutiérrez de Otero absoluut een fundamentele rol gespeeld, die perfect de Engelse gedragingen en tactieken op zee en voor de Spaanse kusten kende, en die hij twee keer heeft overwonnen: “Aan het hoofd van de landingstroepen die Port Egmond op de Falkland Eilanden schoonveegden in 1779 (zie: https://es.wikipedia.org/wiki/Puerto_Egmont en: http://www.droomplekken.nl/zuid-amerika/falklandeilanden/falklandeilanden/achtergronden.html); en bij het terugwinnen van Menorca in 1782..”
Zo wist hij zowel strategisch als tactisch te anticiperen, de capitulatie-voorwaarden zijn een toonbeeld van zijn wijsheid en onverschrokkenheid.
Een ander fundamentele persoon in deze strijd was een boerin uit San Andres- van wie de identiteit onbekend is (zij uit San Andrés)- die alarm heeft geslagen bij het ochtendgloren op 22 juli vanaf de kantelen van het kasteel van Paso Alto toen zij daar haar producten ging verkopen.
De auteur Jesús Villanueva.
Maar ongetwijfeld is er een gigantische held met wie in dit boek het Spaanse van het eiland Tenerife herbevestigd wordt, namelijk de bevolking die zich aansloot bij het reguliere Leger, dat negen jaar later op het Península (Schiereiland = het vasteland van Spanje) - dit keer tegen de dwaasheid van Napoleon in Spanje - al met al dapper vocht tegen de indringer. “In het bijzonder wil ik de waterverkoopsters van Santa Cruz noemen, die op de ochtend van 22 juli letterlijk hun leven riskeerden, door drie keer water, voedsel en voorraden naar de Spaanse verdedigers te brengen die de indringers de pas afsneden op de hoge bergtop van Paso Alto, zo merkt Jesús Villanueva Jiménez op.
“Nu weet de lezer… als hij naar het altijd gezegende Canarische land van Tenerife komt… dat men niet mag vergeten, dat men daar te vuur en te zwaard, bloedig op een hete julidag in 1797, de door het Verenigde Koninkrijk geëerde, en gewond geraakte admiraal heeft overwonnen; waar het gewone volk samen met hun leger een van de grootste veldslagen uit de Spaanse geschiedenis heeft geleverd,” aldus de schrijver Jesús Villanueva van: ‘Nuestra Señora de la Candelaria no quiso ser inglesa’ (Onze Lieve Vrouw van de Kandelaar wilde niet Engels zijn”) (zie: http://hispanismo.org/historia-y-antropologia/17662-sangre-y-canon-diez-batallas-navales-que-enfrentaron-espanoles-e-ingleses.html) en die zichzelf vier vragen stelt en tevens beantwoordt:
- Waarom mislukte het plan van Nelson?
- Dat mislukt om diverse redenen: ten eerste door het succes van het vooraf door de Generaal Gutiérrez opgestelde verdedigingsplan, die vermoedde, dat de Britten de kans zouden benutten die geboden werd vanwege het feit, dat de Spaanse vloot geblokkeerd was bij Cádiz, met de daaruit voortvloeiende uitschakeling van de Canarische Eilanden.
In die julimaand bestudeerden Britse schepen nauwkeurig de kust (buiten bereik van de Spaanse kanonnen), en - tijdens twee heel donkere nachten - veroverden ze zelfs een Spaans fregat en een Franse korvet op de rede van Santa Cruz, wat hun bedoelingen verraadde.
En op de ochtend van 19 juli zag de wachter op de uitkijk. Domingo Palmas, vanaf de landtong Punto Anaga, de vijandelijke vloot aankomen en waarschuwde Santa Cruz.
Deze landtong, samen met de andere waarmee het eiland omringd is, was onderdeel van het verdedigingsplan. Toen het eskader van Nelson naderde, werd het opgewacht door Santa Cruz.
Op zijn beurt onderschatte Nelson de verdedigende troepen, hij kende het sterke getijde bij de Canarische kusten niet; en, uiteraard, probeerde hij roekeloos van boord te gaan voor het oog van zijn manschappen tijdens de vroege ochtend van de 25ste. Dat kostte hem een arm, bijna het leven, en leidde tot onzekerheid en depressie bij de Engelsen die het land aan het innemen waren.
En op dezelfde wijze, dat de Virgen del Pilar geen Française wilde zijn, wilde Nuestra Señora de la Candelaria - schutspatrones van Canarias - Wiens beeld vereerd wordt terwijl ze in Santa Cruz naar de zee kijkt, geen Britse wilde worden maar kapitein van de tropas chicharreras (Tinerfense troepen).
- Als Nelson was gestorven… hoe anders zou de geschiedenis dan zijn geweest! Hoe is hij gered?
- Hij is gered, omdat zijn stiefzoon- de luitenant Nesbitt - was meegekomen, die met zijn broekriem een knevel aanlegde en de matrozen opdracht gaf, Nelson naar het schip - de ‘Theseus’- terug te brengen. Als dat niet was gebeurd, zou Nelson zijn doodgebloed.
En als Nelson gedood was op het strand van Santa Cruz, zou hij niet zo beslissend hebben kunnen optreden bij de Britse overwinningen van Kopenhagen, Abukir en Trafalgar, waardoor de loop van de geschiedenis veranderd had kunnen zijn en de voornemens van Napoleon gunstig uitgepakt zouden zijn. Niets meer en niets minder
- Waarom is deze geschiedenis nagenoeg onbekend in Spanje?
- Omdat Spaanse geschiedkundigen zich daar - helaas - niet mee bezig hebben gehouden. Gelukkig is die niet in de vergetelheid geraakt door het werk en de inspanning gedurende 17 jaar van de Tertulia de Amigos del 25 de Julio, waarvan ik de eer heb, al twee jaar lid te zijn; ‘La Gesta ‘(‘de Slag’) zoals we die op Canarias noemen zou anders volledig in de vergetelheid zijn. geraakt
Over het algemeen is het pijnlijk, dat de Spanjaarden hun grandioze Geschiedenis niet kennen, omdat ze die verwaarloosd en geringschat hebben, wat daarentegen niet het geval is in, bijvoorbeeld, het Verenigd Koninkrijk.
- In Londen eert men Nelson echter nog steeds. Met een standbeeld in het hart van de stad. Hoe waardeert men de feiten van 25 juli 1997 in de Saksische geschiedenis?
- Britse geschiedenisschrijvers hebben de theorie verdedigd, en blijven dit doen, dat Nelson naar Santa Cruz de Tenerife kwam op rooftocht, voor een kostbare lading, uitsluitend om de haven te veroveren, en niet meer.
Een dergelijk argument is niets meer dan een truc (die ze zelf bedacht hebben), om zoveel mogelijk de geleden nederlaag te verbloemen, niet alleen vanwege de Royal Navy, mar ook vanwege hun verafgode Lord Nelson.
Vanaf de dag na Nelson’s klinkende nederlaag, hebben Britse publicaties het aantal Spaanse verdedigers in Santa Cruz met vijf vermenigvuldigd, een voorbeeld van hoe de Engelsen geen gezichtsverlies willen lijden.
Tot op de dag van vandaag blijft men in biografieën over Nelson zij enige nederlaag - die hij leed in Santa Cruz- verbergen. En in het beste geval wordt die genoemd als een kleine schermutseling. Feit is, dat door een grote meerderheid van de Britten voor het gemak vergeten wordt, waar de meest beroemde van hun Admiraals zijn arm verloren heeft.
De Fransen van de korvet ‘Mutine’
collaboreerden met Spanje
voor het verslaan van Nelson op Tenerife
SANTA CRUZ DE TENERIFE - maandag 20 juli 2015 - Bemanningsleden van de ‘korvet’- een klein type fregat - van de Franse Marine hebben bijgedragen aan de overwinning van de gevechten welke zich in 1797 hebben voorgedaan in de straten van Santa Cruz de Tenerife, zo wordt getoond in een expositie.
Tentoonstelling
Als bewaarder van de militaire geschiedenis van Canarias, wat een van de grote hoofdstukken is in de militaire geschiedenis van Spanje, biedt de Almeyda kazerne opnieuw een aantrekkelijke geheel aan stukken ter gelegenheid van de herdenking van de
Gesta del 25 de Julio; de gebeurtenis, welke jaarlijks herdacht wordt op Tenerife.
Ook in 2015 wordt dit feit herdacht op Tenerife. De blik richt zich daarbij op de Franse troepen die generaal Antonio Gutiérrez steunden bij de verdediging van het eiland en bij de feiten die vooraf gingen en nadien plaatsvonden in de slag tegen de Engelse troepen onder leiding van Horacio Nelson; vooral ook geschiedenisfeiten omdat die het verliezen van de arm betekende van de beroemde Engelse admiraal.
Olieverfschilderij: ‘De capitulatie van de Engelsen op Tenerife’.
Het Centro de Historia y Cultura Militar de Canarias.
De Engelse landing op Tenerife op 24 en 25 juli 1997.
In de zalen van de kazerne, die functioneert als Militair Museum van de Canarische Eilanden, heeft men twee ruimten ingericht voor deze weinig bekende gebeurtenissen. Enerzijds herinnert men aan de deelname van de bemanning van ‘La Mutine’, het korvet van de Franse Marine, en die - nadat hun schip was veroverd - op beslissende wijze heeft bijgedragen aan de overwinning in de strijd welke zich in 1797 heef voorgedaan in de straten van Santa Cruz de Tenerife.
De Generaal Antonio Gutiérrez de Oteroy Santayana,
(een olieverfschilderij van Candelaria Rodríguez);
en zijn buste in Santa Cruz de Tenerife.
Deze bemanning, van 145 manschappen, sloot zich onverwijld aan bij de troepen van generaal Gutiérrez en betoonde grote moed en professionaliteit in de strijd, aldus de uitleg van José Alberto Ruiz De Oña Domínguez, algemeen directeur van het Centro de Historia y Cultura Militar de Canarias (zie:
http://www.ejercito.mde.es/unidades/Madrid/ihycm/Centros/canarias/canarias-index.html
De tentoonstellingscatalogus bevat als inleiding een uitspraak van de grote generaal Gutiérrez: “Niets is verloren als men de wil heeft te overwinnen,” zo heeft degene gezegd die een deskundige was in de strijd tegen de Engelsen, zoals hij al had aangetoond in de zuidelijke Atlantische Oceaan, door hen te verdrijven van de Islas Malvinas (Falkland Eikanden) (zie: https://es.wikipedia.org/wiki/Antonio_Guti%C3%A9rrez_de_Otero).
Het bijzondere van de tentoonstelling is, dat men een speciaal gedeelte heeft gewijd aan de rol welke men in die bewogen dagen heeft gespeeld. Men toont een schip dat drie eeuwen geleden werd gebruikt; en en schets van hoe het de vrouwen op het eiland waren die de nadering van de Engelse vloot zagen en die, veel later, samenwerkten in het verzet, door water en ravitaillering te brengen naar de Spaanse soldaten die gelegerd waren bij Paso Alto, boven het kasteel dat zich daar oprichtte.
Een schijven aan de Cortes met een verslag van de strijd.
Van aanzienlijk belang zijn ook enkele documenten, zoals de brief die het Engelse flottielje – wat een uitdrukkelijke voorwaarde van de capitulatie was - naar het Península (Schiereiland = het vasteland van Spanje) vervoerde om de Cortes te informeren over de verhinderde invasie en hoe de Spaanse troepen heldhaftig hu indringers hadden teruggeslagen.
Een kanonskogel van gegoten ijzer.
Als bewijs daarvan volstaat het te zeggen, dat Nelson kon rekenen op een drie keer zo groot aantal kanonnen, bovendien ging het om een opgeleid leger, terwijl het grootste deel van de tinerfeños vlak voor de dreiging werd gerekruteerd; al deze gegevens zijn ook te bewonderen bij de tentoonstelling in de Almeyda kazerne.
Sommige van de tentoongestelde stukken, die niet minder interessant zijn, maken deel uit van de permanente expositie van het museum , zoals diverse kanonnen, de geweren van beide legers, de capitulatie-brief en de nagemaakte uniformen van deze en gene; een aspect, waaraan in het bijzonder de Asociación Histórico Cultural de la Gesta del 25 de Julio (Cultuurhistorische Vereniging van de Slag op 25 juli) veel aandacht heeft besteed, die in 2015 met een realisme dat verrast door het spectaculaire, diverse momenten van de strijd zal naspelen van de centrale feit, dat een handjevol dapperen, Spanje verdedigd heeft op de verre Canarische Eilanden.
Centro de Historia y Cultura Militar de Canarias
Calle San Isidro, 2
38001 Santa Cruz de Tenerife (Tenerife)
Telefoon:+ Fax: (+34) 922 29 85 02
E-mail: ihcmtenerife@et.mde.es
Internetpagina:
http://www.ejercito.mde.es/unidades/Madrid/ihycm/Centros/canarias/canarias-index.html
Openingstijden: Zie de bovenstaande internetpagina
De Slag om Santa Cruz
SANTA CRUZ DE TENERIFE - dinsdag 22 juli 2014 - Op 26 juli 2014 zal het er in Santa Cruz de Tenerife toegaan, als bij filmopnamen in Hollywood. In historische kostuums gekleed, beelden ongeveer 200 figuranten de legendarische Slag van 1797 uit - bekent als: ‘La Gesta’ ‘De Heldendaad). Jaarlijks spelen tegenwoordige geschiedenisliefhebbers de succesvolle verdediging na van de stad Santa Cruz tegen de aanval van Admiraal Nelson in het jaar 1795.
Voor de enscenering van dit jaar zijn de voorbereidingen - van de ‘Verenging van de Heldendaad van 25 juli 1797’- in volle gang.
Voor de uitbeelding van de Engelse aanval onder Admiraal Horatio Nelson, is het bestuur van de Vereniging erin geslaagd, acteurs van het Península (Schiereiland = vasteland van Spanje) te strikken. Een andere nieuwigheid is het optreden van de miliciens uit Garachico, dat bij het verloop van de strijd een grote rol speelde.
Op zaterdag 26 juli 2014 zullen de troepen al om 11:00 uur op de Plaza de España bij de Alameda del Duque de Santa Elena aanwezig zijn, om er hun kampement op te slaan. De hele dag wordt hier vertier voor alle leeftijden geboden (workshops, voordrachten, muziek, folklore, verhalen vertellen, enz.).
Bij het vallen van de avond, zo tegen 21.00 uur, wordt nabij de kerk van La Concepción en in de Calle La Nuria de landing van de vijandelijke troepen nagespeeld en de legendarische Slag herhaald, waarbij met kanonnen en voorladers op de vijand geschoten wordt.
Aan de enscenering nemen 6o figuranten deel.
Destijds in 1797…
Drie keer hebben de Engelsen tussen 1657 en 1797 met hun oorlogsvloten geprobeerd de haven van Santa Cruz de Tenerife in te nemen,
De laatste - tot op de dag van vandaag bekendste poging - ging in juli 1797 van start met de Britse Admiraal Horatio Nelson.
Al dagen voor de Slag doken in de baai van Santa Cruz negen schepen van de Britse vloot op en daar kwamen de volgende dagen nog tien schepen bij, zodat in de nacht van 24 op 25 juli de lopen van vierhonderd kanonnen op Santa Cruz gericht waren.
De stad had voor haar verdediging 80 kanonnen en in die nacht sliep niemand in Santa Cruz.
De 7.000 inwoners boden hardnekkig weerstand tegen de Britse troepen.
In de straten bij de haven werd veel bloed vergoten, maar het antwoord op de aanval van de mannen van Admiraal Horatio Nelson luidde: “Zolang er nog mannen en buskruit zijn, zal Santa Cruz zich niet over geven.”
Vier stormaanvallen later raakte de Admiraal zelf door een kanonskogel zwaar gewond en verloor hij zijn rechterarm.
Het kanon ‘El Tigre’, dat het vuur op het Engelse vlaggenschip afgegeven zou hebben, kan overigens in het Museo Militar bezichtigd worden.
Nelson’s Challenge Tour
Op die zaterdag in juli wordt om 12:00 uur een avonturentocht, onder de noemer ‘Nelson’s Challenge Tour’ gehouden, waarbij de deelnemers de geschiedinis van de 25ste juli 1797 nagaan. De deelname kost €23,= (Residenten op de Canarische Eilanden betalen €16,=). Reserveren kan via telefoon: 636 298 455, of via E-mail, zie: www.tenerifenelsontour.com
Centro de Historia y Cultura Militar de Canarias
Calle San Isidro, 2
38001 Santa Cruz de Tenerife (Tenerife)
Telefoon:+ Fax: (+34) 922 29 85 02
E-mail: ihcmtenerife@et.mde.es
Internetpagina:
http://www.ejercito.mde.es/unidades/Madrid/ihycm/Centros/canarias/canarias-index.html
Openingstijden: Zie de bovenstaande internetpagina
